Кокайты Барис у æппæтварсон курдиаты хицау, куыд композитор, зарæггæнæг æмæ нывгæнæг, афтæ. Райгуырд Дзæуджыхъæуы 1947 азы июны мæйы. Аивад йæ зæрдæмæ тынг айста, æмæ уымæ гæсгæ каст фæци уæды Цæгат Ирыстоны аивæдты ахуыргæнæндон: 1971 азы культурон-рухсадон куысты хайад æмæ 1978 азы та – теоретикон. Зарджыты мелодитæ кæй фыста, уымæ гæсгæ йæ ахуыр адарддæр кодта Мæскуыйы консерваторийы, райста композиторон ахуырад профессор А. С. Леманы къласы 1984 азы. 1985 азы та каст фæци Ипполитов-Ивановы номыл музыкалон ахуыргæнæндоны эстрадон-вокалон хайад. Уый фæстæ разамынд лæвæрдта хæдархайгæ вокалон инструменталон ансамблтæн. 1990-91-æм азты уыд ЦИССР композиторты Цæдисы сæрдары хæдивæг. Композиторты Цæдисы уæнг у 1989 азæй. 1989 азы бацыд Цæгат Ирыстоны нывгæнджыты баиугæнд «Тибул»-ы скондмæ. 1994 азæй у Уæрæсейы нывгæнджыты Цæдисы уæнг, Цæгат Ирыстон-Аланийы аивæдты сгуыхт архайæг та 1997 азæй. 1981 азы сси æвзонг композиторты Æппæтцæдисон конкурсы III премийы лауреат.

Куыд зарæггæнæг, афтæ сценæмæкæсджыты раз ралæууы йæхи фыст зарджытимæ. Фыссы æмдзæвгæтæ куыд ирон, афтæ уырыссаг æвзагыл дæр, йæ тыхтæ фæлвары хуызфыссынады. 1998 азы Мæскуыйы уыд авторон концерт «Музыка друзей»-ы III фестивалы фæлгæтты хайадисæг. Барисы зарджытæ тынг популярон систы музыкæуарзджыты ‘хсæн. Йæ хуыздæр зарджытæ дзæвгар азты зæлынц эфиры, æххæст сæ кæнынц хæдахуыр æмæ профессионалон артисттæ. «Мæди», «Рухсанæ», «Лирикон», «Уалдзыгон изæр», «Сабитæ» æмæ æндæртæ.  Уыдон зындгонд сты се ‘нкъарынад æмæ национ колоритæй аивады табугæнджытæн. Кокайы фырты фыд Владимир (Чермен) уыд Цæгат Ирыстоны зард æмæ кафты ансамблы кафæг æмæ зарæггæнæг, уæлдай хуыздæр æххæст кодта ирон адæмон зарджытæ. Æмæ уыцы арфæйаг курдиатæй фæхайджын Барис дæр, уый чысылæй дæр уарзта зарын, уадид-иу йæ зæрдыл бадардта адæмон æмæ эстрадон зарджыты мелодитæ. Фæлæ уæддæр хъуыддаг афтæ рауад, æмæ райдианы музыкæйы фæдыл нæ ацыд: астазон скъола, профессионалон ахуыргæнæндон, арæзтæдты сæрдæг, изæры скъола, спорты хайад исын, къласикон хъæбысхæстæй чемпион. Уый фæстæ бафыста йе ‘мбæстагон хæс Советон Æфсады рæнхъыты Красноярскы крайы. Æфсады, йæ сæрибар рæстæджы, ахуыр кодта гитарæйыл цæгъдын æмæ йын æнтысгæ дæр бакодта. Æфсæддон уæвгæйæ, зарыд популярон эстрадон зарджытæ. Иугæр йе ‘мбæстагон хæс куы бафыста, уæд фидарæй аскъуыддзаг кодта музыкæйы рæсугъд фæндагыл ацæуын.

Ахуыргæнæндоны ахуыры рæстæджы йæхæдæг фыста зарджытæ, уынын сæ кодта композитортæ Хаханты Дудар æмæ Бериты Алымбегæн. Æвзонг, райдайгæ авторæн ма разæнгардгæнæн æххуыс кодтой композитор Плиты Христафор æмæ дирижер П. Панасян. Ахуыры рæстæджы райхæлд æвзонг композиторы курдиат. Уый йæ фыццаг зарджытæ ныффыста, æртыккаг курсы ма куы ахуыр кодта, уæд. Кокайты Барис уарзы театр, хорз æнкъары драмæ. Уымæ гæсгæ фыссын райдыдта зарджытæ спектакльтæн, куыд «Усгур», «Ох, ацы фæсивæд!» æмæ æндæртæ. Кокайы фыртæн йæхи индивидуалондзинад, национ ахорæнты интонаци ис эстрадон жанры дæр. Композитор Плиты Христафор дзы афтæ загъта, зæгъгæ, Барис у иууыл популярон профессионалон композитор зарæджы жанры нæ республикæйы.

Уый ма арæхстджын у хуызфыссынады дæр, уæлдай тынгдæр æвдисы Ирыстоны пейзаж. Куыд нывгæнæг, афтæ йæ конд нывтæ вæййынц горæтон æмæ регионалон равдыстыты.

Кокайты Барис музыкæйы сфæл-дыста ахæм уацмыстæ, куыд камерон-инструменталон: сюитæ скрипкæ æмæ фортепианойæн дыууæ хайæ, Вариацитæ фортепианойæн, фортепианойы пьесæтæ сывæллæттæн; Эстрадон оркестрæн – Пьесæ саксофонæн оркестримæ, Пьесæ скрипкæйæн оркестримæ; Адæмон инструментты оркестрæн – «Хонгæ кафт», «Лирикон кафт», «Бæрæгбонон увертюрæ», «Симд» æмæ æндæртæ. Зарджытæ – «Рухсанæ», «Лирикон», «Дидинæг», «Æрымыс мæ» æмæ æндæртæ.

Хуыбиаты Н.

 

 

 

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.