«ДУГИВÆНТÆ»

23-æм марты фыццаг хатт сценæйыл æвдыст æрцыд нæ горæты 3-аг скъолайы ирон æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæг Бекъойты Майæйы уацмысмæ гæсгæ æвæрд спектакль «Дугивæнтæ», зæгъгæ, ахæм номимæ. Спектакль у трагедион, йæ темæ кæддæриддæр ирон адæмæн у актуалон. Автор ацы уацмыс ныффыста, йæхæдæг ма студент куы уыдис, уыцы рæстæджы, æмæ дзы равдыста йæхæдæг йæхи цæстæй цы федта æмæ йæ зæрдæйы цы баззад, æппæт уыдæттæ.

Мадзалмæ хуынд æрцыдысты Республикæ Хуссар Ирыстоны Президент Бибылты Анатоли, РХИ-йы Ахуырад æмæ зонады министр Гасситы Натали йæ хæдивæг Гаглойты Элисо, Цхинвалы администрацийы сæргълæууæг Коцты Алан, скъолайы ахуыргæнджытæ æмæ æхсæнады минæвæрттæ.

Спектаклы ролтæ æххæст кодтой скъолайы хистæркъласонтæ. Йæ сæвæрыныл бакуыстой автор йæхæдæг æмæ скъолайы ахуыргæнæг Цоциты Николай.

Сывæллæттæ афтæ хорз сæххæст кодтой сæ ролтæ æмæ зæрдыл æрлæууын кодтой Хуссар Ирыстоны 90-æм азты цы хæстон цаутæ уыд, уыдон. Хицæн бинонты царды бындурыл сисгæйæ, æвдыст æрцыд ирон адæмы уæззау хъысмæт, ирон хъæбатыр лæппуты патриотизм æмæ хъæбатырдзинад. Хæстон архайдтыты рæстæджы нæ лæппутæ стырæй-чысылæй æнгом кæй æрбалæууыдысты æмæ сæ къухтæм хæцæнгарз кæй райстой райгуырæн Хуссар Ирыстон бахъахъхъæныны сæраппонд, уыцы нывтæ дзы разындысты ирдæй. Æрыгон лæппутæ сæ райгуырæн Ирыстоны знагæй бахизыны тыххæй, нæ фыдæлты, нæ адæмы кад дæлæмæ ма æруадзыны тыххæй Театралон фæзуаты ирон тырысайы æвдисæнæй бахордтой ард. Ард хæрыны церемони скъоладзау лæппутæ сæххæст кодтой, раст цыма, æцæгæйдæр, хæстмæ цыдысты æмæ сæ тохы сæр бахъуыд, афтæ. Сценæйыл æвдыст æрцыд ирон сылгоймаджы уæздандзинад, ныййарæг мады зæрдæйыуаг, кæцы хъомыл кодта фондз сывæллоны – æртæ лæппу æмæ дыууæ чызджы. Фæлæ йæ фырттæй сæ иу фæмард гуырдзиаг тугдзых фашистты къухтæй æмæ кæддæры фæрныг бинонтæн сæ хъал цард фæцис. Райхъуыст ныййарæг мады зæрдæхалæн хъарæг. Ацы нывтæ тынг бацагайдтой æрæмбырдуæвджыты зæрдæтæ æмæ цæссыкалгæйæ кастысты спектаклы уæззау нывтæм.

Спектаклы автор пайда кæны фыссæг Ходы Камалы æмдзæвгæ-зарæг «Дзауы уæрдæттæ», æмæ зарæггæнæг Пæррæстаты Арианнæйы зарæг «Ссудз цырагъ»-æй æмæ уыдон дæр спектаклмæ бахастой эмоционалон-экспрессивон ахорæнтæ.

Президент Бибылты Анатоли спектаклы фæстæ йæ раныхасы, фыццаджыдæр, арфæ æмæ бузныджы ныхæстæ загъта спектаклы чи архайдта, уыцы æрыгон актертæн, афтæ ма уацмысы авторæн. «Ацы сывæллæттæ профессионалон актертæ не сты, фæлæ спектаклы сæ ролтæ æххæстгæнгæйæ куыд ахъазыдысты, уымæ гæсгæ зæгъæн ис, зæрдæйæ кæй архайдтой. Темæ сæ зæрдæмæ арф айстой æмæ сæ хъазт дæр уымæн рауад зæр-дæмæхъаргæ. Стыр бузныг, нæ историмæ уын ахæм ахаст кæй ис, уый тыххæй. Уый рагон истори нæу, уый нæ абоны истори у, нæхæдæг æвдисæнтæ кæмæн стæм, уый. Бузныг ахуыргæнджытæн æмæ ныййарджытæн дæр ахæм хорз, фæз-минаг хъæбултæ кæй хъомыл кæнут, уый тыххæй. Æнæ истори махæн фидæн нæй. Махæн нæ сывæллæттæ хæрзгъæд хъомылад куы нæ исой, уæд дард нæ ацæудзыстæм. Мах нæ рæстæджы хъомыл кодтам патриотизм æмæ хъайтардзинады дæнцæгтыл, уыцы бынаты нын уыдысты   Стыр Фыдыбæстæйон хæсты ветерантæ. Нæ абоны фæлтæр хъуамæ зоной нæ истори æмæ йæ дæттой сæ фæдонтæн, фæлтæрæй фæлтæрмæ. Хуссарирыстойнаг æрыгон лæппутæй бирæтæ скъолайы ахуыргæнгæйæ, цыдысты æмæ лæууыдысты сæ хистæрты æмрæнхъ знаджы ныхмæ. Уыдон та уыдысты Хуссар Ирыстоны Фыдыбæстæйы хæсты архайджытæ, кæцытæ æвдыст æрцыдысты ацы спектаклы. Мæнмæ гæсгæ, ахсджиаг у, сывæллæттæн кæй амонут нæ адæмы истори, уый. Мах æм хъуамæ дарæм лæмбынæг хъусдард æмæ йæ хъахъхъæнæм цæсты гагуыйау. Ацы спектаклы нысангонд æмæ æвдыст æрцыд бинонты царды проблемæ. Абон махмæ фенæн ис бинонтæн иу кæнæ та дыууæ сывæллоны. Спектаклы та ацы бинонтæн ис 5 сывæллоны. Уый та ууыл дзурæг у, æмæ знаджы ныхмæ кæй æмæ цæй тыххæй слæууой, æмæ кæй бахъахъхъæной, уый ис. Нæ сывæллæттæ та ахæм мадзæлтты руаджы хъомыл кæнынц патриоттæй», – загъта Бибылты Анатоли.

Бибылты Анатоли 3-аг астæуккаг скъолайæн балæвар кодта ноутбук æмæ ма сын ныфс бавæрдта рæхджы сæ актон зал цалцæггонд кæй æрцæудзæн æмæ сывæллæттæ сæ арæхстдзинад райдзаст залы кæй æвдисдзысты.

Мадзалы кæрон ма раныхас кодта РХИ-йы Ахуырад æмæ зонады министр Гасситы Натали дæр. Уый дæр банысан кодта сывæллæттæ æмбæлонæй кæй сæххæст кодтой сæ ролтæ æмæ спектакль кæй рауадис цымыдисон. «Бибылты Анатоли раст бафиппайдта – патриотизм рацæуы бинонтæй. Нæ адæм сæхиуыл бавзæрстой дуджы ацы ивæнтæ, 90-æм азты уæззау цард, æмæ сын амонын ницы хъæуы. Æнæ чингуытæй дæр бакæсæн ис нæ ныййарджыты цард, нæ фыдæлты истори. Æмæ нын æцæгæлон нæу ацы темæ. Æз сымахæн уæ хъазтæй баззадтæн райгондæй æмæ уын зæгъын стыр бузныг. Сымах стут нæ фидæн аразджытæ æмæ, табуафси, уæ фæндæгтæ аразут ахуыры бæрзæндтæм хизгæйæ нæ паддзахады пайдайæн. Ахуырадæн нæ царды ис стыр нысаниуæг æмæ лæмбынæгдæр хъусдард здахут уæ ахуыры гъæдмæ. Мæнæн ма тынг æхсызгон уыдис уый дæр æмæ æрыгон лæппутæ сæ къухтæм кæй райстой, рохуаты нæм чи аззад, уыцы гитарæтæ. Зынаргъ сывæллæттæ, мæ зæрдæ уын зæгъы фидар æнæниздзинад æмæ уæ ахуыры та æнтыстытæ», – загъта Гасситы Натали.

Мадзалы кæрон ма сывæллæттæн сæххæст сæ фæндон дæр, уыдон зынаргъ уазджытимæ Президент Бибылты Анатолийы сæргълæудæй зæрдылдарынæн систой сæ къамтæ дæр. Уый фæстæ Бибылты Анатоли бацымыдис кодта æмæ азылд скъолайы кълæстыл.

Цхуырбаты Ларисæ