Францаг дохтыр отоларинголог Альфред Томатис XX-æм æнусы 50-æм азты райдайæны æрымысыд ног аппарат, кæцыйы руаджы æнæ медикаментон хостæй ис схосгæнæн психикæ æмæ нуæрттимæ баст бирæ низтæн. Бирæ азты дæргъы медицинæйы фадыджы ахуыргæндтæ бакуыстой æмæ сбæлвырд кодтой ацы аппараты актуалондзинад æмæ дзы 1958 азæй фæстæмæ æппæт дунейы райдыдтой пайда кæнын официалонæй. Ныртæккæ Томатис методтæй пайда кæнынц æппæт дунейы 75 бæстæйы нейрокоррекцион центрты æмæ æндæр медицинон уагдæтты. Æрæджы нæ горæты цы нейрокоррекцион центр æрбайгом ис, дохтыр-невропатолог, невролог Дыгъуызты Иринæйы къухдариуæгадæй, уым дæр кусынц Альфред Томатисы аппаратимæ хосгæнæн методтæй.
Центр «Прогноз» йæ дуæрттæ æрбайгом кодта ивгъуыд аз, августы мæйы æмæ уæдæй нырмæ райста тынг бирæ пациенттæ Дауны синдром, аутизм, инсульты фæстиуджытæ, сывæллæтты рæгмæ сдзу-рыны симптомтæ, сывæллæтты сæры магъзы æмæ физикон размæцыды фæстæзаддзинад, ДЦП, эпилепси, гиперактивондзинад æмæ æндæр неврологион низтимæ. Клиникæйы сæйраг дохтыр Дыгъуызты Иринæ куыд загъта, афтæмæй нырма кусынц хæрз чысыл рæстæг, фæлæ сæм ныридæгæн ис сты тынг бирæ пациенттæ. «Ацы центр æрбакæныны хъуыды мæм фæзынд æнæнхъæлæджы. Рынчындоны неврологион хайады кусгæйæ, арæх æмбæлдтæн уæлдæрзагъдгонд низтæй рынчынтыл. Уыдтон хос кæнынмæ республикæйæн æддæмæ цæуын кæй хъуыд, уымæ гæсгæ сæ хъуыд бирæ финансон хæрдзтæ æмæ рæстæг, æмæ æййæфтой зындзинæдтæ. Уæд мæм фæзынд ацы фарстыл бакусыны фæнд. Кæд ивгъуыд азы райдианы æппæт хъæугæ инвентарь уыдысты цæттæ клиникæ æрбакæнынæн, уæддæр мын, карантины аххосагæн, фыццаг пациенттæ райсын бантыст æрмæст августы мæйы. Уæдæй райдыдтам æххæстæй кусын æмæ нæм ныридæгæн нæ пациентты нымæц у 400-мæ æввахс», -загъта Дыгъуызты чызг.
Центры йæхимæ исы алы кары рынчынты дæр, æппæты кæстæр пациентыл цæуы иу аз æмæ аст мæйы. Клиникæйы директор куыд загъта, афтæмæй центры нæй диагноз сæвæрыны тыххæй бæлвырдгæнæн басгæрстытæ, уымæ гæсгæ пациенттæ æрбацæуынц æндæр медуагдæтты сæ диагноз сбæлвырд кæнгæйæ. Уыцы бæлвырдгæнæнты бындурыл сын ам арæзт æрцæуынц нысанмæздæхт процедурæтæ. «Томатисы аппараты сконды ис сæрмагонд хъусдарæн, æмæ плеер, компьютерыл сæрмагонд программæмæ иуæй. Хъусдарæн бакæнæм пациентыл, плеерæй хъусы конкретон классикон мелодитæм, йæ зæлынад ын раив-баив кæнгæйæ. Уыцы зæлтæ йын йæ сæрымагъзы чырæгтыл куыд æндавынц, уый нысан цæуы компьютеры. Уыцы бæрæггæнæнтæм гæсгæ сбæлвырд кæнæм, процедурæ рынчынæн пайда у, æви нæ, дарддæр ын цавæр программæ хъæуы сæвæрын, уый»,- загъта Дыгъуызон. Аппарат пациентыл вæййы дыууæ сахатмæ æввахс, уыцы рæстæджы вæййынц сæрмагонд хатæны, сæхи ирхæфсынц алыгъуызон хъазæнтæй, ныв кæнынæй, сæ бон у аразой, цы сæ фæнды, уый. Аппараты ис цалдæргъуызон программæйы, кæдон алы пациен-тæн дæр баиу кæнынц индивидуалонæй, ома, хуыз-дæр ыл кæцы æндавы, уымæ гæсгæ. Томатисы хос-гæнæн методикæ ма актуалон у уый тыххæй дæр, æмæ кæй у аутизмæй рынчынтæн æппæты ахъаздæр.
Томатисы методæй дарддæр ма центры пайда кæнынц биоакустикон (БАК) коррекци æмæ микрополяризацийы методтæй. Биоакустикæйы аппараты сконды ис 4 электроды компьютермæ иуæй. Уыдон бакæнынц пациенты сæрыл, баиу кæнынц сæрмагонд программæ æмæ компьютер равдисы адæймаджы сæрымагъзы ивддзинæдтæ, кæдон æндавынц йæ размæцыды фæстæзаддзинадыл, ныхасы рæзтыл, æндæр физикон хъуагдзинæдтыл. Уыцы бæлвырдгæнæнты бын-дурыл пациентæн дарддæр арæзт цæуынц æмбæлон процедурæтæ. Сæрымагъзы микрополяризаци дæр арæзт цæуы электродтæ æмæ компьютеры руаджы. Электородтæ бакæнынц сæрыл бæлвырд бынæтты, баиу кæнынц электроны тых чысыл амплитудæты, уыдон æндавынц сæрымагъзы чырæгтыл, æркæнынц сæ æмбæлон уагмæ. Ацы методæй хос кæнынц энурез, мисынцъæджимæ баст æндæр низтæн дæр.
Æппæт нырыккон размæцыд аппаратон процедурæты æмрæнхъ ма центры кусынц логопед æмæ деффектолог. Уыдонæн сæ чысыл пациенттимæ вæййы сæрмагонд сахаттæ, аппаратон процедурæты фæстæ сын сæрмагонд ахуырты руаджы сбæлвырд кæ-нынц сæ размæцыды фæстиуджытæ. Хистæр кары пациенттимæ уыцы куыст нал цæуы.
Центр баконд æрцыд Дыгъуызты чызджы хисæрмагонд фæрæзтæй, уымæ гæсгæ лæггæдтæ сты аргъыл. «Ацы лæггæдтæ се ‘ппæт дæр сты аргъыл: логопед – 300 сомы, дефектолог – 400 сомы, БАК – 700 сомы, микрополяризаци – 600 сомы, æмæ Томатис метод та 700 сомы. Фæлæ Уæрæсейы æндæр горæттимæ абаргæйæ, ацы æргътæ сты минималон. Зæгъæм, Томатис методы иу курсы аргъ Санкт-Петербурджы у 100 мин сомы, махмæ та 10 мин сомы»,- банысан кодта Иринæ. Кæй зæгъын æй хъæуы, ацы центры æрбаконд нæ республикæйы рынчынтæн у пайда. Уымæн æмæ сæ, иуæй нал хъæудзæн фæндаджы хæрдзтæ, иннæмæй та лæггдты æргътæ сты бирæ къаддæр. Хъыгагæн, нæ республикæйы нуæрттимæ, психикæимæ баст рынчынты нымæц у бирæ, куыд хистæр кары, афтæ сабиты ‘хсæн дæр. Уымæ гæсгæ центры æрбаконд у актуалон.
Дыгъуызты Иринæ ма куыд загъта, афтæмæй сæм фылдæр цæуынц скъолайы агъоммæйы кары саби-тæ. Центрмæ ма æрбæцæуынц республикæйæн æддейæ горæттæй дæр. Ис сæм Цæгат Ирыстонæй, Уæрæсейы цалдæр горæттæй. «Ныртæккæ нæ пациентты нымæц баст у нæ аппараты нымæцимæ. Иу аппаратыл боны дæргъы рæстæг фаг кæны æрмæст æхсæз пациентæн, рынчынты нымæц та у бæрæг фылдæр, цæуынц нæм нæ республикæйæн æддейæ дæр. Афтæмæй нæм ис æрмæстдæр дыууæ Томатисы аппараты. Уымæ гæсгæ нæм ис радтæ», – загъта центры къухдариуæггæнæг.
Æхсæз мæйы дæргъы уæвынад кæны нæ республикæйы ацы центр. Ныридæгæн уал цы проблемæты фембæлдысты, уыдон тыххæй Иринæ загъта, кæй сын нæ фаг кæны специалисттæ. «Сæйраджыдæр уал тыхсæм, квалификациджын, бацæттæгонд специалисттæ нæм кæй нæй, уый тыххæй. Нæ респпубликæйы паддзахадон университеты психологийы факультеты студенттæ нæм æрбацæуынц куыстагур, фæлæ коррекцион сабитимæ зын кусæн кæй у, уымæ гæсгæ нæ бафæразынц. Уый у, сæрмагонд цæттæдзинад сын кæй нæй, уый аххос. Хорз уаид, ахæм цæттæдзинад райсыны тыххæй сын сæрмагонд курсытæ уагъд куы ‘рцæуид», – загъта Иринæ.
Цетры къухдариуæггæнæг ма куыд загъта, афтæмæй фæнд кæны медицинон лæггæдтæ фæфылдæр кæнын. «Уыдзæнис нæм куыд хистæр кары, афтæ сабиты массажгæнджытæ, фылдæр сабиты психологтæ, деффектологтæ, медхотæ, логопедтæ. Афтæ ма мæ тынг фæнды клиникæ ДЦП-йæ рынчын сабитæн сæрмагонд аппараттæй сифтонг кæнын. Араздзыстæм æппæт дæр, цæмæй нæ бон уа фылдæрнымæц пациенттæ исын æмæ сын гъæдджынæй æмбæлон хос кæнын».
Центры уал ныртæккæ цы лæггæдтæ ис, уыдон, æмæ ма сæ фидæны фæндтæ дæр баст сты финансон фæрæзтыл, фæлæ æрыгон дохтыры фидар ныфс ис, центры уæвынад актуалон æмæ æнæмæнгхъæугæ кæй у, уымæ гæсгæ сын кæй фæзындзæн фарсбалæуджытæ æмæ сæ æппæт фæндтæ дæр кæй сæххæст уыдзысты. Центры уæвæг ныййарджытæ нын куыд радзырдтой, афтæмæй уыдон тынг райгондæй сæмбæлдысты нæ горæты ахæм центр кæй æрбайгом ис, ууыл. «Æз тынг райгонд дæн ацы центры лæггæдтæй. Афæдз æмæ æрдæджы размæ, мæ сывæллон, радон прививкæйы фæстæ, нал сдзырдта, байгомыг, фæзынд æм гиперактиондзинады бæрæггæнæнтæ дæр. Акодтон æй Санкт-Петербурджы Сæрымагъзы институтмæ. Уым, проффесорты бæлвыргæнæнтæм гæсгæ, кæй байгомыг ис, уый бандæвта йæ уагахастыл дæр æмæ уый фæстиуæгæн ссис гиперактивон. Институты райдыдтам Томатисы методæй хос кæнын. Фæстæдæр та курс сарæзтам Дзæуджыхъæуы. Центр «Прогноз» æмæ уæлдæрзагъдгонд клиникæты хосгæнæн процедурæты ‘хсæн нæй хицæн-дзинад, æмæ ма фæндæгты хæрдзтæй дарддæр лæггæдты æргътæ дæр сты бæрæг къаддæр. Уымæ гæсгæ мах нал хъæуы æндæр горæтмæ цæуыны сæр», – радзырдта чысыл пациенты мад Оксанæ.
Дыгъуызты чызг ма куыд загъта афтæмæй ацы клиникæйы уæвынад æхсæны æххæстæй зындгонд нæу. Уымæ гæсгæ бæлвырддæр зонæнты тыххæй нæ газеткæсджытæ гæнæн ис бадзурой ахæм номыртыл:
8929 805 00 18, кæнæ та интернет ресурс Instagram- ы ахæм адресыл: tomatis_tskhinval.
ХУЫГАТЫ Миленæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.