Хъæууонхæдзарады министрад ауаддзæн комплексон профилактикон мадзæлттæ, цæмæй нæ республикæйы территорийыл куынæг æрцæуа, ивгъуыд аз нæм фæззæджы республикæйы арæнмæ хæстæг гуырдзиаг хъæутæй цы морæгъуыз хъæндил æрбафтыд, уый.
«Югосельхознадзор»-ы къухдариуæггæнæг Мæргъиты Алан 2018 азы ноябры мæйы пресс-конференцийы рæстæджы фехъусын кодта, зæгъгæ, Гуырдзыстоны цы биологион лаборатори кусы, уырдыгæй нæм арæнгæрон хъæу Карзманыл æрбафтыд морæгъуыз хъæндил. Уый та тæссагдзинад хæссы тыллæгæн. Хъæуы цæрджытæ уалдзæджы райдианæй суанг фæззæджы онг, фæфыдæбон кæнынц тыллæг æрзайыныл æмæ стæй уыцы-иу уысм ацы тæссаг уырынгон бабын кæны дыргътæ æмæ халсæртты.
Мæргъиты Алан морæгъуыз хъæндилы фæзынд баста, æрмæстдæр, дæрддзæф хъæутæ Синагур, Карзман æмæ Теделеты хъæутимæ. Фæлæ социалон хызæгты фæзынд информаци, морæгъуыз хъæндил нæ горæты дæр кæй ис. Цæрджытæ домдтой, цæмæй сын «Юго-сельхознадзор»-ы специалисттæ лæмбынæгдæр радзурой морæгъуыз хъæндил æмæ йæ ныхмæ куыд тох кæнын хъæуы, уый тыххæй.
Ацы хъæндил фæзынд хуссарскæсæн Азийы. Дарддæр уый апарахат Америкæйы субтропикты æмæ 2016 азы та Абхазы территорийыл æмæ æркодта стыр тыллæгсæфтытæм. Хъæндилæн йæ дæргъ у 12-17 миллиметры, у морæгъуыз, йæ сæр æмæ йын йæ рагъмæ куы кæсай, уæд ыл ис мраморы гæрæмтæ хуыз, йæ гуыбын та у урс, кæнæ фæлурс морæгъуыз, урс хæххытимæ.
Зымæджы бонты уыдон бацагурынц хъарм бынæттæ. Æмбæхсынц хæдзары, пысулты счъилты. Апрелы кæрон рахизынц сæ зымæгиуаты бынæттæй æмæ райдайынц агурын, æйчытæ кæм æрæфтауой, ахæм бынæттæ. Æрæфтауынц урс тымбыл æйчытæ бæласы сыфтæрты быннаг фарсыл 20-30 бæрц. Ацы хъæндил фæзыны фæткъуы, кæрдо, алтъами, сæнæфсир, цитрусон зайæгойтæн се ‘ппæтыл дæр. Халсæрттæй та арæхдæр фæзыны помидор, хъæдур кæнæ джитърийыл. Фæзыны ма декоративон зайæгойтыл дæр. Цы бæласыл фæзыны, уыдонæн сæ дыргъы гъæд февзæрдæр вæййы, сæ иу фарс бамбийы. Цитрустæ кæронмæ нал срæгъæд вæййынц, нал сбæззынц æмæ æмгъуыдæй раздæр æрызгъæлынц. Афтæ æрызгъæлынц сæнæфсиры æмæ нартхоры гагатæ дæр. Помидортæ æмæ цывзытæ дæр æмбийын райдайынц.
Уæлдæр куыд загътам, афтæмæй Абхазы Гульришы æмæ Сухумы районты ацы хъæндилы аххосæй мандарин, апельсин æмæ хурмайы тыллæгæрзад фæкъаддæр дыууæ хатты.
Цæмæй ацы зианхæссæг хъæндил нæ республикæйы ма апарахат уа, уый тыххæй Хъæууонхæдзарады министрадæн хæсгонд æрцыд, цæмæй Абхазы республикæйæ æрластæуа, се скуынæг кæныны тыххæй химикон препараттæ. Хъæууон-æдзарады министр куыд зæгъы, афтæмæй уый хъавы районты æмæ хъæуты администрациты сæргълæуджытимæ фембæлын, цæмæй æрдзурой ацы тæссаг хъæндилы скуынæг кæныны тыххæй. Цы районты фылдæр фæзынд морæгъуыз хъæндил, уыцы районтæн уæрст æрцæудзæн химикаттæ.
Цæмæй ацы зианхæссæг хъæндил нæ республикæйы ма апарахат уа, уый тыххæй та «Югосельхознадзор»-æн бахæс æрцыд, цæмæй республикæйы территоримæ цыдæриддæр хъæууон хæдзарадон продукци ласт цæуы, уый лæмбынæг сгæрст цæуа. Карзман æмæ Синагуры хъæутæй дæр ласт нал цæуы нæ горæты базартæм хъæууонхæдзарадон продукттæ.
«Югосельхознадзор»-ы кусджытæ Рукъы контролон пункты лæмбынæг сгарынц, республикæмæ цы уæзтæ ласынц, уыдон. Уыцы нымæцы, хъæууонхæдзарадон продукци дæр. Афтæ ма сгæрст цæуынц транспортон фæрæзтæ сæхæдæг дæр. Мидæмæ ластцæуæг продукцийы сгарынц, нитраттæ сæ ис æви нæ, уый тыххæй дæр.
Мæргъиты Алан куыд зæгъы, афтæмæй нырма нæ республикæйы массон æгъдауæй морæгъуыз хъæндил нæ рабæрæг. Ацы уырынгонтæ сты 90 хуызы бæрц. Уыдонæй иуæй-иутæ сты кæрæдзийы æнгæс.
Хъæууонхæдзарады министры ныхæстæм гæсгæ, куыддæр уалдзыгон куыстытæ райдайой, афтæ химикаттæ пырх æрцæудзысты, куыст цы зæххытæ цæуа, уыдоныл.
Банысан хъæуы, уый æмæ адæймагæн йæхицæн морæгъуыз хъæндил тасдзинад кæй нæ хæссы, ома, йыл куы фæхæца, уæд тæссаг нæу. Химикаттæй дарддæр семæ тохгæнæн ис механикон æгъдауæй дæр, æрæмбырд кæнын сæ хъæуы исты мигæнæны æмæ сæ уый фæстæ хъæуы басудзын.
Уазæгты Марфа
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.