НОДЖЫДÆР ТА МАДÆЛОН ÆВЗАДЖЫ ТЫХХÆЙ

«Зынаргъ редакци!» – номхуындæй, ахæм ныхæстæй райдайынц,  газеткæсджытæ нæм цы фыстæджытæ æрбарвитынц, уыдон. Зынаргъ газеткæсджытæ, уæ фыстæджытæ сымахæн вæййынц алыгъуызон темæтыл фыст, вæййы дзы бузныджы, арфæйы фыстæджытæ, вæййы дзы, иу кæнæ иннæ фарсты фæдыл уе ‘нæразыдзинад кæм равдисут, ахæм фыстæджытæ дæр.

Ныр 98 азы дæргъы царды фæндагыл цæугæйæ, сымах махимæ стут хъыджы дæр æмæ цины хъуыддаджы дæр, уæ фыстæджыты æвдисут, нæ республикæйæн йæ къухы цы æнтыстытæ æфты, уыдоны тыххæй дæр. Кæй зæгъын æй хъæуы, уал азы дæргъы газеткæсджыты активондзинад уыд алыгъуызон, кæцы æнæмæнгæй дæр æндæвта редакцийы куыстыл. 98 азы дæргъы газеты коллективæн йæ къухы бирæ æнтыстытæ бафтыд, бирæ балæггад кодта нæ республикæйы æмбæстæгтæн. Мах сымахимæ иумæ рацыдыстæм уæззау фæндæгтыл гуырдзиаг-ирон ныхмæлæуды дæргъвæтин азты дæргъы. Æгæрыстæмæй-иу тыхджын æхстыты рæстæджы дæр газеты кусджытæ нæмгуыты бын æрбацыдысты сæ куыстмæ æмæ та-иу дыккаг бон газеткæсджытæм фæхæццæ кодтой газеты ног номыр, уымæн æмæ махæн нæ хæцæнгарз уыд фыссæн сис, æмæ уый руаджы мах дæр тох кодтам не знæгты ныхмæ. Æмæ афтæмæй уæ размæ нæ газеты фæрстыл хастам æцæгдзинад, алыгъуызон хабæрттæ. Газет ирдæй æвдыста гуырдзиæгты тыхархæйдтыты тыххæй, арæх фыста æмæ ныр дæр фыссы, хъайтардзинад чи равдыста æмæ сæ сæртæ  Ирыстоны сæрвæлтау нывондæн чи æрхастой, уыцы лæппуты тыххæй. Махæй алчидæр, ам Хуссар Ирыстоны чи уыд, уыдон иууылдæр зонынц уыцы хъайтар лæппутæ се ‘взонг цард нывондæн кæй æрхастой ирон адæмы, ирон æвзаджы, сæ Райгуырæн бæстæйы сæрвæлтау.

Фæлæ ма бафæрсæм нæхи: махæй алчидæр бамбæрста, уал азы дæргъы цæуыл тох кодтам, уыцы хъуыддаг. Мæнмæ афтæ кæсы, æмæ йæ алчи нæ бамбæрста, уымæн æмæ нæ республикæйы мадæлон æвзагыл уагъдцæуæг иунæг ирон газет «Хурзæрин» чи нæ рафыссы æмæ кæсы, уый цæй Ирыстоны патриот у. 17-æм январы бацыдтæн «Югосетпечать»-мæ, бынæттон периодикон мыхуыры фæрæзты рафыссыны процесс куыд ацыд, уый базонынмæ. «Югосетпечать»-ы хистæр Саулохты Зоя нын куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ газет «Хурзæрин» рафыстой 1129 адæймаджы, «Южная Осетия» – 1592 гзеткæсæджы, «Республика» – 2409 æмæ ирон журнал «Фидиуæг» та – 754 адæймаджы. Саулохты Зоя куыд банысан кодта, афтæмæй ивгъуыд азимæ абаргæйæ, къаддæр у, газет чи рафыста, уыдоны нымæц. Йæ ныхæстæм гæсгæ ацы фарстмæ хъæуы фылдæр хъусдард аздахын æмæ бынæттон периодикон мыхуыры фæрæзты фарсмæ балæууын. Бацымыдис кодтон, республикæйы районтæй чи цас рафыста газеттæ, уымæ, фæлæ нырма Ленингоры районæй дарддæр ничи ма æрбавдыста бæрæггæнæнтæ. Ленингоры районы газет «Хурзæрин» рафыстой 115 экземпляры, «Южная Осетия» – 184, «Республика» – 352 æмæ «Фидиуæг та – 73 экземпляры. Ацы районы хъæутæй иууыл фылдæр  ирон газет «Хурзæрин» (47 экземпляры) рафыстой Цъинагары хъæуы цæрджытæ.

Мадæлон æвзаг кæй нæ хъæуы, уый у Хуыцауæй æлгъыст адæймаг, уымæн æмæ мадæлон æвзагыл зæрдæ сивын нысан кæны Фыдыбæстæ нæ уарзын. Нæ зæрдыл æрлæууын кæнæм ирон адæмы номдзыд фырт Абайты Васойы ныхæстæ: «Мадæлон æвзагмæ былысчъилæй чи кæсы, йæ ахадындзинад æмæ царды цы бынат ахсы, уый чи не ‘мбары, æцæгæлон цæстæй йæм чи кæсы, уыцы ирон адæймаг канд æвзаг нæ, фæлæ миддунейæ дæр у æдых, мæгуыр, æдзыт æмæ æнæ фидæн». Æмæ цымæ, миддунейæ æдых, мæгуыр, æдзыт æмæ æнæ фидæн чи у, ахæм адæймаг хорзæй исты сараздзæн? Ницы…  Ирон æвзаджы фарн  саби бинонтæй хъуамæ банкъара. Хæдзары саби ирон ныхас куынæ хъуса, йæ ныййарджыты мадæлон æвзагыл газет кæсгæ куынæ уына, уæд уый дæр мадæлон æвзагæн нæ аргъ кæндзæн. Хъуамæ нæ рох ма уа, æвзагыл цас фылдæр дзурой, фыссой æмæ кæсой, уыйас фидардæр кæй кæны, уый. Хъыгагæн нæ республикæйы уагъдцæуæг газеттæй йæ тираж иууыл къаддæр у газет «Хурзæрин»-æн, æмæ афтæ куы ахæсса бирæ рæстæджы, уæд нæ уый хорзмæ кæй не ‘ркæндзæн, уый алчидæр зонæт. Ирон адæмы кады лæг Джусойты Нафийæн дæр йæ цин, йæ мæт уыд йæ мадæлон æвзаг. «Йæ национ æвзагæн аргъ кæнын чи нæ зоны, уыцы адæмæн рæсугъд фидæн никуы уыдзæн. Уый историйы нырыккон фыдæвзарæнты иу ахæмы нал зондзæн йæ цин, йæ хъыг, йæ фæн-диæгтæ йæ мадæлон æвзагыл нывыл нымайын Хуыцау æмæ Дунейы раз. Ацы æнамонддзинады фæстæ та дзы фæлидздзæн йæ фыдæлты фарн æмæ намыс. Уыд рæсугъд, номдзыд курдиатджын адæмыхатт æмæ нал ис. Миты фæзгъæрау – уалдзыгон бон атадис иннæ адæмыхæттыты ‘хсæн, фесæфт…», – дзырдта Нафи.

Зынаргъ газеткæсджытæ, алыхатт дæр немæ ут, куы бахъæуа, уæд нæм уæ фидар уæхсчытæ дæр æрбадарут, фыссут нæм, дих кæнут немæ уæ цинтæ дæр æмæ уæ хъыгтæ дæр. Республикæ Хуссар Ирыстон махæн у нæ иумиаг Райгуырæн бæстæ, æрмæстдæр сымахимæ иумæ сараздзыстæм нæ республикæйæ æнтыстджын æмæ дидинæфтаугæ паддзахад.

Газеткæсджытæн ма мæ зæгъын фæнды, бахатут уæ хиуæттæй, уæ зонгæтæй ирон газет чи нæ рафыссы уыдонмæ, цæмæй кад кæной, уарзой æмæ кæсой ирон æвзагыл уагъдцæуæг иунæг ирон газет «Хурзæрин»-æн. Кæд алцыдæр фæзынаргъ, уæддæр газет рафыссыны аргъ æрдæг азæн баззад 330 сомæй. Банысан кæнын хъæуы уый дæр, æмæ газетæн рафыссæн кæй ис æрвылмæйæ дæр. Табуафси, æрбацæут  «Югосетпечать»-мæ кæнæ та газетттæ уæйгæнæн киосктæм æмæ рафыссут газет «Хурзæрин».

ДЖИОТЫ Екатеринæ