Тыбылты Алыксандры номыл Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеты уагъд æрцыдис тымбыл фынг, цыран презентацигонд цыдис æрвылазон æхсæнадæмон литературон преми «Булæмæргъ»-ы альманах.

Презентацийы хайад райстой Республикæ Хуссар Ирыстоны Президент Бибылты Анатоли, Уæрæсейы Федерацийы Республикæ Хуссар Ирыстоны Æххæстбарджын минæвар Гасситы Знауыр, университеты ахуыргæнджытæ ректор Тедеты Вадимы сæргълæудæй, студенттæ, афтæ ма «Булæмæргъ»-ы премийы конкурсы уæлахиздзаутæ цалдæрæй.

Литературон преми «Булæмæргъ» фидар æрцыд цалдæр азы размæ, ирон æвзаджы райрæзт æмæ парахат кæныны литературон уацмыстæ мадæлон æвзагыл чи фæлдисы æмæ ирон литературæйы рæзт æмæ пропагандæ кæнынмæ йæ хайбавæрд чи хæссы, уыцы авторты разæнгард кæныны нысанæн.

Мадзал бацæуæн ныхасæй байгом кодта «Булæмæргъ»-ы премийы лауреат Плиты Инал. Уый 2016-æм азы конкурсы бацахста фыццаг бынат, æмдзæвгæтæ ирон æвзагмæ кæй ратæлмац кодта, уый тыххæй. Плиты фырт ма у бирæнымæц уацты автор ахсджиаг социалон æмæ политикон фарстаты фæдыл. Уый бузныджы ныхæстæ загъта, ацы хъуыддагæн бындур чи æрæвæрдта, æппæт уыдонæн. «Ацы литературон премийы цалдæр азы хорзæхджын кæнæм æвзонг авторты  поэтты, тæлмацгæнджыты, ирон æвзаджы размæцыдыл чи архайы, æппæт уыдоны. Уæлдай æхсызгон хъуыддаг та уый у, æмæ премийы лауреаттæ кæй систы æвзонг лæппутæ æмæ чызджытæ. Уыдонæн уый у, ахсджиаг къахдзæф ирон литературæмæ æмæ сын арфæ кæнæм уый тыххæй», – загъта Плиты Инал.

Премийы лауреаттæн арфæ ракодта нæ бæстæйы сæргълæууæг Бибылты Анатоли дæр æмæ банысан кодта,  ахæм мадзæлттæ уадзын ахсджиаг кæй у æмæ ирон æвзаджы рæзтæн ахъазгæнæг кæй сты,  уый. «Кæд мах нæхи хонæм ирон адæм, кæд тыхсæм нæ мадæлон æвзагыл æмæ нæ фæнды, цæмæй нæ ирон æвзаг парахат кæнæм, уæд хъуамæ æнæмæнгдæр уадзæм ахæм мадзæлттæ. Мæскуыйы цы мадзал уагъд æрцыдис ацы преми радтыны тыххæй, уый ахсджиаг хъуыддаг у. Æз зæгъын уый, æмæ алы ирон адæймагæн дæр ирон æвзаг хъуамæ уа культ. Цæмæй уыцы культ уа, цæмæй мадæлон æвзаг парахат кæнæм, уый тыххæй та, кæй зæгъын æй хъæуы, аргъ кæнын хъæуы, иронау чи фыссы, уыдонæн. Зæгъæм, сæрмагонд хорзæхы аккаг ссис туркаг-ирон чызг Мамсыраты Ирмæ «Ирон-туркаг дзырдуат» æмæ ирон-туркаг грамматикæйы чингуытæ йæ фыдимæ иумæ кæй сарæзтой, уый тыххæй. Ахæм куыстытæн аргъ кæнын хъæуы æмæ сæ адæмæн дзурын хъæуы. Уый тыххæй стыр бузныг зæгъын Гасситы Знауырæн, афтæ ма йæ фарсмæ чи балæууыд, уыцы дыууæ æфсымæры Азнауырты Георги æмæ Виталийæн. Махæн нæ хæс у, цæмæй сæ фарсмæ балæууæм ацы хæрзиуæгон хъуыдда-джы. Мæнмæ ис ахæм хъуыды, цæмæй ацы премийæн йæ географи фæуæрæхдæр кæнæм. Ома, æрмæст Цæгат-Хуссар Ирыстон-Уæрæсейы нæ, фæлæ ма æндæр бæстæты дæр ирон адæмæй иронау чи фыссы, уыдон дæр хъæуы æрбахонын ацы литературон премимæ», – загъта Бибылты Анатоли. Уый ма банысан кодта, зæгъгæ, Мæскуыйы преми радтыны церемони кæй ацыдис хъæрмуд æмæ хæларадон уавæрты. «Ацы ран хайад райстой тынг бирæ бæстæты минæвæрттæ, уыдон æмрæнхъ Кубæ, Сири, Никарагуа, Абхаз, Татарстан, Венесуэлæ, Уæрæсейы æндæр æмæ æндæр регионтæй. Уый та нысан кæны æмæ уыцы бæстæтæ лæмбынæг хъусдард кæй здахынц Ирыстонмæ, ома, сæ æввахсдæр фæнды базонын чи сты ирон адæм, Ирыстоны ирон адæмæн цавæр у сæ культурæ  æмæ афтæ дарддæр. Культурæ æмæ аивадæн стыр аргъ ис æндæр æмæ æндæр бæстæты æмæ мах куынæ популяризаци кæнæм нæ культурæ, нæ литературæ æмæ аивад, уæд нæ зонгæ дæр ничи кæндзæн», – банысан кодта Президент.

Литературон преми «Булæмæргъ»-ы нысаниуæг æмæ  иумæйагæй ирон æвзаджы райрæзты тыххæй раныхас кодта университеты ректор Тедеты Вадим дæр. Уый бузныг æмæ арфæйы ныхæстæ загъта премийы лауреаттæн æмæ уый фæстæ йæхи номæй грамотæтæй схорзæхджын кодта ирон кафедрæйы декан Тыбылты Ингæ æмæ университеты кусæг Хаситы Ленæйы, кæцытæ æрæджы Къостайы гуырæнбоны цытæн бацæттæ кодтой цымыдисон мадзæлттæ. Ректор ма Тыбылты Ингæмæ бахатыд, цæмæй йæхимæ райса ахæм хæс æмæ университеты канд ирон деканат нæ, фæлæ æппæт факультеттæ дæр хайад исой ирон æвзагыл уагъдцæуæг мадзæлт-ты.

Мадзалы ма сæ хъуыдытæ загътой РХИ-йы Фысджыты цæдисы æмсæрдар Хъазиты Мелитон æмæ университеты ирон æвзаг æмæ литературæйы кафедрæйы ахуыргæндтæ Хуыгаты Илья æмæ Плиты Гацыр. Уыдон сæйраджыдæр загътой ахæм хъуыды, зæгъгæ, нæ хъæуы рох кæнын уый, æмæ Къостайы æвзаг махмæ литературон æвзаг кæй у æмæ æрмæстдæр уыцы æвзагыл кæй хъæуы дзурын.

«Мадæлон æвзаг Фыдыбæстæйæ дæр уæлдæр лæууы æмæ сæйраг уый у. Уымæн æмæ мадæлон æвзаг куы уа, куы стыхджын уа, уæд фыдыбæстæ дæр уыдзæн æнæмæнгæй. Фæлæ мадæлон æвзаг куы нæ уа, уæд цыфæнды стыр фыдыбæстæ дæр уæт, уæддæр æй фесафдзысты уыцы наци, стæй сæ культурæ дæр фесафдзысты. Мадæлон æвзаг у сæйраг», – загъта Хъазиты Мелитон. Уый ма загъта, зæгъгæ, ирон æвзагмæ паддзахады ‘рдыгæй ис тынг хорз хъусдард æмæ уый тыххæй та ис æрхæссæн бирæ дæнцæгтæ.  Ацы альманах дæр æмæ преми дæр сты ирон æвзаджы тыххæй, цæмæй ирон æвзаг фидардæр кæна æмæ рæза. Уымæ гæсгæ лæвæрд дæр хъуамæ цæуа, премийы аккаг чи у, уыдонæн», – загъта РХИ-йы Фысджыты цæдисы æмсæрдар.

Уый ма рæгъмæ рахаста чиныг рауадзыны хъуыддаджы проблемæтæ дæр æмæ домдта, цæмæй хъуыддагмæ æвæрццагæй æркастæуа. Банысан кодта, хæсты фæстæ нæм рауагъдад æхгæд кæй æрцыдис æмæ цы чингуыты фæхъæуы уадзын æнæмæнг, уыдон нæ уагъдæуы, фæлæ æндæртæ. Президент Бибылты Анатоли чингуытæ рауадзыны проблемæйы фæдыл загъта йæ хъуыды æмæ æрæмбырдуæвджыты зæрдыл æрлæууын кодта, нæ республикæйы цы чингуытæ уагъд цæуынц, уыдон канд бюджетон фæрæзты руаджы нæ, фæлæ ма президентон фонды ресурстæй дæр кæй æрцæуынц уагъд, уый.

Презентацийы кæрон ма «Булæмæргъ»-ы организатортæн арфæ æмæ бузныджы ныхæстæ загътой премийы лауреаттæ Годжыцаты Нелли æмæ Мæргъиты Алим. Годжыцаты Нелли банысан кодта преми райсынæй абонмæ дæр организаторты зæрдæйы хорзæх кæй æнкъардтой æмæ йæ абон дæр кæй æнкъарынц, уый. «Ацы хъуыддаджы æз мæхæдæг цы стыр рæвдыд райстон, уый никуы райстон æмæ йæ банкъардтон. Уый мæнæн у стыр лæггад æмæ йæ кæддæриддæр мæ зæрдыл дардзынæн. Бузныг зæгъын нæ Президентæн дæр, афтæ лæмбынæг хъусдард кæй здахы ирон аивад, культурæ æмæ мадæлон æвзагмæ, æмæ кæддæриддæр нæ фарсмæ кæй æрбалæууы, уый тыххæй», – йæ ныхас балхынцъ кодта преми «Булæмæргъ»-ы премийы 2016 азы лауреат Годжыцаты Нелли.

Уæдæ, афтæ зæгъæн ис æмæ ацы литературон преми канд фысджыты не ‘нгом кæны, фæлæ ма ирон литературæйы фыццаг къахдзæфтæ чи кæны, уыцы æрыгон курдиатджын адæмы æмæ сын мах дæр зæгъæм  æнтыстыты фæндиæгтæ сæ дарддæры сфæлдыстадон фæндæгтыл.

Цхуырбаты Ларисæ

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.