10 марты уыдис РХИ-йы Парламенты æнæрадон сесси. Рабадт уагъта Парламенты Сæрдары хæстæ æххæстгæнæг Мамиты Инал. Боны фæткмæ хаст æрцыдысты дыууæ фарсты – Централон æвзарæн къамисы æнæзакъонон архайдтыты тыххæй æмæ РХИ-йы Парламенты Хъусынгæнинаг райсын. Адæмон партийæ депутат Плиты Александры фæндонмæ гæсгæ боны фæткмæ хаст æрцыд «Æндæр æмæ æндæр фарстытæ» дæр.
Сесси гом кæнгæйæ, Мамиты Инал ба-нысан кодта, зæгъгæ, Парламенты депутаттæ хъуамæ æнæмæнгæй сæ хъуыдытæ зæгъой РЦИ-Алани-йы ног æвзарæн фадыг бакæныны тыххæй 8 марты уынаффæ исгæйæ ЦÆК-ы ‘рдыгæй цы бархалынæдтæ æруагъдæуыд, уыдоны тыххæй.
Уый фæстæ РХИ-йы Парламенты Закъондæттынад, закъондзинад æмæ бынæттон хæдразамынды фæдыл комитеты сæрдар Коцты Олеся депутатон корпусмæ æркæсынмæ рахаста боны фæткы фыццаг фарст æмæ банысан кодта, зæгъгæ, сессийы æнæрадон рабадт организацион æгъдауæй уагъд цæуы регламентмæ гæсгæ, кæцыйæн йе ‘ппæт пункттæ дæр хъахъхъæд æрцыдысты.
Профилон комитеты сæрдар уый æмбарын кæнгæйæ æрхаста, ЦÆК æнæзакъонон уынаффæ кæй райста, уый бафидаргæнæн аргументтæ. «Цæгат Ирыстон-Аланийы Горæтгæрон районы территорийыл ма ноджы иу æвзарæн фадыг бакæныны тыххæй уынаффæ ист æрцыдис ЦÆК-мæ РХИ-йы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады 3 марты фыстæджы бындурыл. Фæлæ ЦÆК-ы иуæй-иу уæнгтæ уый федтой æрмæстдæр 8 марты рабадты агъоммæ. Уымæ гæсгæ уыдонæн рæстæг нæ уыд, куыд æмбæлы, афтæ йын саргъ кæнынæн. Уыимæ иумæ ЦÆК-ы регламентмæ гæсгæ Централон æвзарæн къамисы уæнгтæ уый тыххæй информаци хъуамæ райстаиккой рæстæгыл. Сæ аргументаци сын ничи фехъуыста, дзуаппæн загъдæуыд æрмæстдæр, зæгъгæ, уæлæмхас æвзарæн фадыг бакæныны тыххæй уынаффæ хъуамæ ист æрцæуа æнæмæнгæй, ницы уавæрмæ кæсгæйæ. Уымæ гæсгæ «Иугонд Ирыстон» æмæ «Адæмон парти»-йæ ЦÆК-ы уæнгты бахъуыд рабадт ныууадзын, фæстæдæр æмбæлон хъусынгæнинаг саразгæйæ», – загъта Коцты Олеся.
Афтæ ма профилон комитеты сæрдары ныхæстæм гæсгæ æмæ «РХИ-йы президентон æвзæрстыты тыххæй» Конституцион закъоны 4-æм статьямæ гæсгæ РХИ-йы президентон æвзæрстытæ уагъд цæуынц иууон æвзарæн окруджы, кæцымæ хауы Хуссар Ирыстоны æппæт территори. Афтæмæй дзырд, гæнæн ис, цæуа æрмæстдæр РХИ-йы территорийы тыххæй, уыцы нымæцы дипломатон минæварадты æмæ консулон уагдæтты территорийы тыххæй дæр. «Республикæ Хуссар Ирыстоны территорийæн æддейæ æндæр территоритæ нымад нæ цæуынц. Кæд æмæ хъæлæс дæдтын уагъд нæ цæуа консулон æмæ дипломатон минæварадты территоритыл, уæд уый у «РХИ-йы президентон æвзæрстыты тыххæй» Конституцион закъоны 4-æм статья фехалын. Фæндид мæ хъусдард аздахын ацы закъоны 9-æм статьямæ, цыран дзырдæуы, зæгъгæ, президентон æвзæрстыты фæдыл фадыгон æвзарæн къамистæ арæзт цæуынц хъæлæс дæдтыны бонмæ 40 бонæй фæстæдæр нæ. 8 март у, хъæлæс дæдтынмæ ма 31 боны куы баззад, уыцы бон æмæ уый дæр у ацы закъоны фехалын.
Дарддæр «РХИ-йы æмбæстæгты æвзарæн барты сæйрагдæр гарантиты æмæ референдумы хайадисты бары тыххæй» Конституцион закъонмæ гæсгæ фадгуыты номхыгъдтæ мыхуыр цæуынц, хъæлæс дæдтыны бонмæ ма æппынкъаддæр 35 боны куы хъæуа, уæдмæ. Афтæ сарæзтæуыд газет «Южная Осетия»-йы 4 марты, цыран мыхуыр æрцыдысты æвзарæн фадгуыты номхыгъдтæ. Рауад афтæ, æмæ 8 марты ЦÆК-ы уынаффæ æнæхъæнæй дæр халы РХИ-йы Конституци», – банысан кодта Коцты Олеся.
Уый депутатты хъусдард аздæхта уымæ, зæгъгæ, Дзæуджыхъæуы консульствойы фыстæджы дзырдæуы Горæтгæрон районы цæрджыты бирæнымæц куырдиæтты тыххæй, кæцытæ курæг сты, цæмæй байгом æрцæуа æвзарæн фадыг. «Фæлæ, уæд æвзæры фарст: æвзарджыты цахæм бæрцыл цæуы дзырд, ис зонæнтæ консулон агентадмæ, цы бындурыл хъуамæ дзурæм мах, консульствойы территорийыл дыууæ фадыджы фаг кæй не сты, уый тыххæй?
Зындгонд куыд у, афтæмæй æвзарджыты – Цæгат Ирыстоны РХИ-йы æмбæстæгты, кæцытæн ис активон æвзарæн бар, консулон уагдон не срегистраци кодта, кæд Закъоны уый фыст ис, уæддæр. Уыдонмæ хъуамæ уаиккой, бар кæмæн ис æмæ хъæлæс чи дæтдзысты, уыдоны номхыгъдтæ. Закъондæттынадмæ гæсгæ ЦÆК бюллетентæ мыхуыр кæны срегистрацигонд æвзарджытæ цас сты, растдæр уый бæрц æмæ ма сæм ноджы 3 проценты бафтаугæйæ. Бюллетенты цахæм бæрцыл хъуамæ цæуа дзырд, кæд æмæ махмæ ахæм зонæнтæ нæй? Æмæ ам ахъуыдыгæнæн ис, гæнæн кæй ис бæрæг бархалынæдтæ æруадзын.
Уымæй дарддæр ма уæлæмхас æвзарæн фадгуытæ, гæнæн ис, гом æрцæуой æрмæстдæр, æвзарджытæ кæм уæвынц, уыцы бæстæйы разыйæ, ома, хицауиуæгады федералон органты разыйæ. Æвзæры фарст: ис ахæм бар Мæскуыйы æмвæзадыл?», – банысан кодта Коцты Олеся.
РХИ-йы Парламенты Зæкъондæттынад, закъондзинад æмæ бынæттон хæдразамынды фæдыл комитеты сæрдар зæрдыл æрлæууын кодта, зæгъгæ, ма уартæ, ивгъуыд азы сæрды ЦÆК-ы уæнгты иу хай, барасткæнинæгтæм гæсгæ кусын райдыдтой æдзухон, профессионалон бындурыл æмæ уыдон хъуамæ бакуыстаиккой æвзарджыты банымайыны фæдыл, фæлæ уый арæзт не ‘рцыд.
Йæ ныхæстæм гæсгæ, абоны рабадтмæ хуынд æрцыдысты ЦÆК-ы Сæрдар, Мидхъуыддæгты министрады, Юстицийы министрады æмæ Фæсарæйнаг хъуыд-дæгты министрады сæргълæуджытæ. Афтæ ма рабадтмæ не ‘рбацыдысты РХИ-йы Парламенты РХИ-йы Президенты ми-нæвар æмæ РХИ-йы Парламенты РХИ-йы Хицауады минæвар, кæцытæм депутаттæй уыд бирæ фарстытæ, дзырд РХИ-йы Конституци халыны тыххæй кæй цæуы, уымæ гæсгæ. Хуынд æрцыд Республикæ Хуссар Ирыстоны Президент Тыбылты Леонид, куыд Конституцийы гарант, афтæ. Фæлæ, куыд йæхæдæг, афтæ йæ минæвæрттæ дæр хъæуæгыл нæ банымадтой рабадтмæ æрбацæуын. «Куыд депутаттæ, кæцыты сæвзæрстой адæм æмæ æвзарджыты интерестæй разамынад кæнгæйæ, сидæм ЦÆК-мæ, цæмæй аива йæ уынаффæ», – загъта кæронбæттæны Коцты Олеся.
Плиты Александр йæхи ‘рдыгæй куыд банысан кодта, афтæмæй, йæ зонæнтæм гæсгæ, Дзæуджыхъæуы нæ минæварад цæттæ нæу æвзæрстытæ уадзынмæ. «Кæд нæй регистрацигонд æвзарджыты номхыгъд, уæд æвзæры фарст, куыд цæудзæн хъæлæс дæттыны хъуыддаг æмæ дзы цы фæткхалæнтæ уагъд æрцæудзæн. Æнæмæнгхъæуæг у фарст æрæвæрын, цæмæй ног æвзарæн фадыг саразыны фарст аивдæуа, æмæ ма æхгæд æрцæуой, минæварады цы æвзарæн фадгуытæ ис, уыдон дæр. Цæгат Ирыстоны хуссарирыстойнаг паспортты хицæутты нымæц хынцгæйæ, цæгатирыстойнаг фадгуыты хъæлæс дæттыны хъуыддаг цæхгæр бандавдзæн æвзæрстыты фæстиуджытыл. Æз сидын æппæт депутаттæм дæр, цæмæй рахизой се ‘взарджыты размæ æмæ сын фехъусын кæной æппæт фæткхалæнты тыххæй дæр», – загъта уый.
Депутат Коцты Жаннæ банысан кодта, зæгъгæ, бæрæгæй зыны, Конституци æмæ закъондæттынады халыны хъуыддаг, æмæ бацамыдта, Генералон прокуратурæмæ бахъаст кæнын кæй хъæуы. Уый æрсидт, Цæгат Ирыстоны уæлæмхас æвзарæн фадгуытæ бакæныны пайдайæн хъæлæс чи радта, ЦÆК-ы уыцы уæнгтæм, цæмæй аивой уыцы æнæзакъонон уынаффæ Хуссар Ирыстоны æмæ йæ демократон размæцыды сæраппонд. «Фадат раттут адæмæн, цæмæй ауадзой раст æвзæрстытæ, уый æнæмæнгхъæуæг у не ‘рыгон республикæйæн, цæмæй дарддæр цæрой барадон паддзахады», – банысан кодта Коцты Жаннæ.
Йæ хъуыдытæ загъта Гасситы Петр. «Цæгат Ирыстоны цæрынц не ‘фсымæртæ æмæ нæ хотæ, фæлæ нын нæ Президенты цæмæн хъуамæ æвзарой Хуссар Ирыстонæн æддейæ. Чидæр йæ хæдтулгæ сфидар кæныны тыххæй райста хуссарирыстойнаг паспорт, кæддæр иу цыд æркодта махмæ, афтæмæй нæ республикæмæ ницы бар дары æмæ ныр хъуамæ махæн æвзара нæ Президенты.
Теоретикон æгъдауæй уым фылдæр хъæлæсдæтджытæ ис Хуссар Ирыстонæй. Кæд æмæ Цæгат Ирыстоны искæмæн йæ зæрдæ риссы Хуссар Ирыстоны фидæныл, уæд сын фадат ис, цæмæй ардæм æрцæуой æмæ бынаты схъæлæс кæной», – банысан кодта Гасситы Петр.
Депутат Тасойты Димитр йæхи ‘рдыгæй бафиппайдта, зæгъгæ хæцы æвзарджыты æдзух цæрыны цензы фарс хъæлæс дæттыны сæраппонд. «Кæд Президентæй æмæ депутаттæй домдæуы æдзух цæрыны ценз, уæд, иу хатт дæр ам чи нæ уыд, уыцы хъæлæсдæтджытæй цæмæннæ хъуамæ домдæуа», – загъта уый.
РХИ-йы Президенттæм æвзæрстыты тыххæй» ЦÆК-ы рахæсгæ уынаффæйы æнæзакъондзинады фæдыл йæ ныхас загъта Диакъонты Амиран. Уый банысан кодта, зæгъгæ, арвитын хъæуы фарст прокруатурæмæ, ЦÆК-ы архайд закъоныл у æви нæ, уый сбæлвырд кæныны, æмæ куыд хъусдарæг орган, афтæ æмбæлон басгæрст саразын куырдиатимæ. «ЦÆК-ы ацы уынаффæ мах хъуамæ адæттæм тæрхондонмæ дæр», – загъта депутат.
Ацы фарсты фæдыл ма сæ хъуыдытæ загътой депутаттæ Уалыты Розæ, Гæбæраты Юри, Тасойты Барис, Къадзты Филипп, Харебаты Сергей æмæ æндæртæ. Фарстыл уынаффæйы фæстиуджытæм гæсгæ депутаттæ æмхъæлæсæй сразы сты ЦÆК-ы архайды æнæзакъондзинады тыххæй уынаффæйыл. Афтæ ма боны фæткы дыккаг фарстыл уынаффæйы фæстæ парламентаритæ æмхъæлæсæй райстой РХИ-йы Парламенты Хъусынгæнинаг, цыран банысан кодтой ЦÆК-ы уынаффæйы æнæзакъондзинад, æмæ уымæй та хастæуы дихдзинад æхсæнадмæ æмæ хæлд цæуынц паддзахады конституцион бындуртæ, зæгъгæ.
Дарддæр «Алыгъуызон фарстыты» хайы депутаттæ æрдзырдтой РХИ-йы паспорттæ æнæзакъонæй дæттыны фарстыл. Уый фæдыл Диакъонты Амираны зонæнтæм гæсгæ, 2006-2010 азты лæвæрд æрцыд 55 мины 389 паспорты. Афтæмæй лæвæрдæрцæуæг паспортты иумæйаг нымæц у 84 мины 640 паспорты. «Ацы статистикон информаци ис, РХИ-йы Мидхъуыддæгты министрады паспортон-визæйон службæйы хистæр Тыбылты Мураты къухфыст кæуыл ис, уыцы документы. Уыимæ хынцыд не сты, фæстаг рæстæджы лæвæрд чи æрцыд, уыцы паспорттæ», – банысан кодта Диакъонты Амиран.
Депутат Плиты Александр куыд банысан кодта, афтæмæй Хуссар Ирыстонæн йæхи мидæг хъæлæсы бар кæмæн ис, уыцы адæмы нымæц у 35-37 мин адæймаджы. «Лæвæрд цы паспорттæ æрцыд, уыдоны нымæц хынцгæйæ, кæд ЦÆК ныммыхуыр кæна 84 мин бюллетены, уæд æвзæрстыты фæстиуджытæ аскъуыддзаг кæндзысты, РХИ-йы чи нæ цæрынц, уыцы адæм, кæд республикæйы æвзарджытæ сæдæ процентæй æрбацæуой, уæддæр», – загъта Плиты Алыксандр. Æвзæрстытæ сфальсификаци кæныны ныхмæ æвæстиатæй мадзæлттæ райсыны сæраппонд йæ ныхас загъта депутат Харебаты Сергей дæр. Кæронбæттæны депутаттæ сразы сты Коцты Олесяйы фæндонимæ парламентон басгæрсты хъæппæрис равдисыны тыххæй, кæд æмæ ЦÆК-ы ‘рдыгæй ницы реакци уа, уæд.
РХИ-йы Парламенты
информационон-аналитикон службæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.