ТЪЕХТЫ Алан: «Форумы хайад кæй райстам, уый нын радта, фыдыбæстæйон экономикæйы рæзты ног фадæттæ»

Владимиры областы уагъд æрцыд IV Æхсæнрегионалон экономикон форум «Чысыл æмæ астæуккаг амалиуæгад – раздзогтæ уæвыны дуг», цыран хайад райста хуссар-ирыстойнаг делегаци дæр. Йе сконды уыдысты РХИ-йы Хицауады Сæрдары хæдивæг Тъехты Алан æмæ УФ-йы РХИ-йы Уæлвæткон æмæ Æххæстбарджын минæвар Гасситы Знауыр.

Хуссар Ирыстонмæ æрыздæхгæйæ, делегацийы разамонæг Тъехты Алан йæ хъуыдытæ загъта форумы тыххæй, æмæ йын йæ фæстиуджытæ схуыдта иттæг æфтиагджын. Уый банысан кодта, зæгъгæ, сарæзтæуыд фидар хъуыддагон бастдзинæдтæ Владимиры областы раззагондæр амалиуæггæнджытимæ, нысангонд æрцыд, хорз фидæн кæмæн ис æмæ экономикæйы алыгъуызон сегментты райрæзын кæнынмæ здæхт чи у, ахæм мадзæлттæ.

– Алан Знауыры фырт, фыццаджыдæр, уал цавæр уыдысты дæ иумæйаг тæлæнтæ форумы куысты фæдыл?

– Фыццаджыдæр уал банысан кæндзынæн, ахæм форумтæ иттæг ахъаз кæй сты пайдайы информаци æмæ раззагон фæлтæрддзинад райсыны хъуыддаджы. Æмæ ацы форум дæр раст афтæ уыд. Уый тыгъдады нын байгом сты фыдыбæстæйы экономикæйы рæзты ног фæндæгтæ.

Владимиры горæты бирæ фенддаг æмæ фехъусинаг хъуыддæгтæ уыд. Уый уыд егъау æмæ минæварджын экономикон форум. Хайад дзы райстой УФ-йы Экономикæйы министр Антон Силуанов, Паддзахадон Думæйы депутаттæ, Федерацийы Советы уæнгтæ, федералон структурæты, профилон министрадты уæнгтæ, Центрон федералон фадгуытæ æмæ областты губернатортæ, стыр амалиуæггæнджытæ. Нæ делегаци хайад райста форумы æппæт мадзæлтты дæр, уыцы нымæцы – пленарон рабадт æмæ тымбыл фынджы, цыран сæ хъуыдытæ дзырдтой канд Владимиры областы нæ, фæлæ Уæрæсейы æндæр регионты бизнес æмæ ‘хсæнады минæвæрттæ дæр.

Стыр тæлмæнтæ райстам, 265 бынæттон компанийы продукци æвдыст кæм уыд, уыцы равдысты фенгæйæ. Владимиры областы губернатор Светлана Орловайы æххуысæй мах федтам равдысты цатыртæ, æркастыстæм хъæууонхæдзарадон, авто-мото техникæмæ, аргъ скодтам бынæттон хæлцадон продукттæн, адæмон æрмгуыстады товартæн. Равдысты фæлгæтты ма Владимиры областы фæлхасадон-кондадон фæзуаты уагъд цыдысты фембæлдтытæ хъуыддагон æхсæнадты минæвæрттимæ.

– Радзур-ма нын, дæ хорзæхæй, лæмбынæгдæр Уæрæсейы егъаудæр кондадон регион – Владимиры областимæ æмгуыстады рæзты сæраппонд сæрмагонд къахдзæфты тыххæй.

– Владимиры област канд егъау кондадон центр нæу, фæлæ ма у Уæрæсейы æнтыстджындæр регионтæй иу. Йæ губернатор Светлана Орловайæн йæ къухы цыбыр рæстæгмæ бафтыд, цæмæй областы ракодтаид раззагон позицитæм, стæй чысыл æмæ астæуккаг амалиуæгады та дотациты дæлбарæй рахизын кодтаид. Светлана Юрийы чызг арæх куыд фæдзуры, афтæмæй уымæн йæ бон сси «локализаци æмæ кооперацийы æгъдауæй» чысыл компанитæй стыртæ саразын, æмæ уыдон та локомотивтау сæ фæдыл ласынц иннæты дæр…

Æрымысын хъæуы уый, æмæ Владимиры областимæ нæ ахастытæн бындур æвæрд æрцыд нæ адæмы царды уæззау дуджы –  2008 азы. Владимирæгтæ фыццæгтимæ иумæ махмæ фæдаргъ кодтой се ‘фсымæрдзинады къух, æрæрвыстой нын стыр гуманитарон æххуыс, стæй нын стыр æххуыс бакодтой информацион æрхъула атоныны сæраппонд.

Уый цытæн Гасситы Знауыр Президент Тыбылты Леониды хæслæвæрдмæ гæсгæ Светлана Юрийы чызгæн радта РХИ-йы Паддзахадон хорзæх – Хæлардзинады орден æмæ йæм фæхæццæ кодта зæрдиаг бузны-джы ныхæстæ республикæйы къухдариуæгады, стæй æппæт ирон адæмы номæй Владимиры областы ‘рдыгæй, 2008 азы августы хæсты фæстиуджытæ аиуварс кæныны тыххæй цы стыр æххуыс райстам, уый тыххæй.

Губернатор йæхæдæг дæр йæхи рады банысан кодта, зæгъгæ, Владимиры област цæттæ сты Хуссар Ирыстонимæ базарадон-экономикон, зонадон-техникон æмæ культурон æмгуыстадмæ, æмæ бахаста фæндон, цæмæй фидаргонд æрцæуа æмбæлон бадзырд, 2016 азы июны мæйы Санкт-Петербурджы цы Æхсæнадæмон экономикон форум уыдзæн, уый рæстæджы.

Губернаторы резиденцийы нын цы ныхас ацайдагъ, уым æз æргом загътон мæ фæндон, фыццаджыдæр, дывæрсыг экономикон ахастытæ биноныг кæнын кæй хъæуы кондады фадыджы, уымæн æмæ уый у цыфæнды экономикæйæн дæр разæн-гардгæнæг. Светлана Орлова нæ ныхасыл зæрдиагæй сразы ис, æмæ æвæстиатæй бахæс кодта вице-губернаторæн, цæмæй арæзт æрцæуа «фæндаджы нывæст», ома, архайды арæзт, цæмæй Владимиры областы кондады фадыджы стырдæр куыстуæтты номхыгъд сбæлвырд-чындæуа, æмæ уыдоны минæвæрттæ æввахс рæстæджыты æрвыст æрцæуой Хуссар Ирыстонмæ, цæмæй бынæттон инвестицион æмæ кадрон хъомыс хынцгæйæ, нæ куыстуæттæ хаст æрцæуой Владимиры областы кооперацийы системæмæ, цæмæй уыдон хайад исой маши-нæарæзтад æмæ приборарæзтады фадыджы стыр компанитæн хæйттæ аразыны куысты… Кæд нын бантыса нæ фæндтæ сæххæст кæнын, уæд республикæйы экономикæ райсдзæн хорз дивиденттæ, ома, бюджеты æфтиæгтæ фæфылдæр уыдзысты, фæ-зындзæн нæм ног куысты бынæттæ, æмæ а.д.

Уымæй дарддæр ма Светлана Орлова махæн ныфс бавæрдта фыдыбæстæйон уæййæгтæ уæй кæныны фæзуæттæ радтыны фæдыл, уыцы нымæцы ма фæстæдæр хъæууонхæдзарадон продукттæ дæр.

– Форумы хайадисæг амалиуæггæн-джытæй уын æмгуыстады тыххæй бадзырд саразын кæимæ бантыст?

– Владимиры областы амалиуæггæнджытимæ фембæлдæн дæр уыд хорз фæстиу-джытæ. Нæ фæндæттыл æхсызгонæй фембæлд фирмæ «Владимирский стандарт»-ы къухдариуæггæнæг Павел Антонов. Уый раздæр уыд Хуссар Ирыстоны уазæг. Уый цæттæ у æввахс рæстæджыты «Бæгъиатæ»-йы суары заводы фæзуатыл аивдæр æвгты суар уадзын æмæ йын, бадзырдтæ цы дуканиты хызæгимæ ис, уым уæй кæнын. Уыцы уæйгæнæн тæппытæ та сты Уæрæсейы регионтæй 20 ранæй фылдæры.

Ахсджиаг ма у уый, æмæ уыцы хæрзгъæддæр продукциимæ иумæ уæй цæудзæн, ныртæккæ «Бæгъиатæ»-йы суары заводы пластик гæрзты цы продукци уагъд цæуы, уый дæр. Уыцы хъуыддагыл æргом дзырд цыд сæрысуангæй.

Проектыл куыст ныридæгæн цæуы: конд цæуы Фæкъуындæггонд бæрндзинадимæ æхсæнад, куыст цæуы ног продукцийы ди-зайн æмæ фидæны доны номыл.

Уымæй дарддæр ма Павел Генрихы фырты бафæндыд Хуссар Ирыстоны террито-рийыл кæсаджы куыст кæнын дæр, фæлæ уый – фæстæдæр…

Тынг хæларадон æмæ фæстиуæгджын фембæлд нын уыд Владимиры областы егъау фосдарды комплексы бындурæвæрджытæй иу, зындгонд амалиуæггæнæг Джон Капискиимæ, уый у Английæ рацæугæ польшæйаг æмæ 25 азы размæ йæ цыхтахсыны куыст рахаста Уæрæсемæ. Мах уыдыстæм Капискийы цæрæнуаты уазæгуаты, федтам ын йæ бæхдон, йæ бæхдугътæуадзæн, цыранмæ экскурсийы æрвылбондæр æрбацæуы дыууæ сæдæ сабийæ фылдæр.

Цыхт ахсын æмæ бæгæны фыцынæй дарддæр ма уый кусы агротуризм æмæ этнотуризмыл дæр. Сæрмагондæй, ацы фæдыздæхтыты мах фæнды уыимæ æмгуыст кæнын, уымæн æмæ ацы хъуыддагæн хорз фадæттæ ис нæ республикæйы дæр.

Мæн фæнды раарфæ кæнын УФ-йы РХИ-йы Уæлвæткон æмæ Æххæстбарджын ми-нæвар Гасситы Знауырæн, Уæрæсейы регионтимæ бастдзинæдтæ кæй аразы, уый тыххæй. Фидæны, чизоны, æмæ иумæйаг проекттæ махæн фæзына Воронеж æмæ Липецкы губернитимæ.

Фидарæй мæ уырны, инвестицион архайд рæвдз куы цæуа, уæд экономикон механизмтæ кæй уыдзысты ахадгæ, фæзындзæн хорз уавæртæ бизнесы райрæзтæн, æмæ уый та ахъаз уыдзæн æмткæй республикæйы социалон-экономикон рæзтæн.

Президент æмæ Хицауады пресс-службæ