Женевæйы дискусситы радон раунды боны фæткы фарстытыл æруынаффæ кæныны нысанæн æрæджы Хуссар Ирыстонмæ æрцыдысты дискусситы хайадисæг дунеон организациты æмсæрдæрттæ. Дискусситы радон раунд ауадзын нысан æрцыд ацы аз 23-24 мартмæ.

Женевæйы уагъдцæуæг дунеон дискусситы Хуссар Ирыстонæй делегацийы сæргълæууæг, Фæс-конфликтон фарстатæ бæстон кæныны фæдыл РХИ-йы Президенты æххæстбарджын минæвар Джиоты Мурат фембæлды рæстæджы фехъусын кодта, зæгъгæ, Хуссар Ирыстоны женевæйаг дискусситæн стыр нысаниуæг дæттынц нæ бæстæйы адæмæн æдасдзинад æмæ стабилондзинад ифтонг кæныны хъуыддаджы. Дискусситы архайдимæ ма хуссарирыстойнаг фарс бæттынц сабырад æмæ регионы иумиаг æдасдзинад. Уый у хуссарирыстойнаг бæстæйы къухдариуæгады æвæджиаг нысан дæр, æмæ женевæйаг дискусситы æмсæрдæртты раз дæр æвæрд цæуы ахæм хæс – зæрдиаг æмæ æнтыстджын куыст кæнын ацы форматы фæлгæтты.

Куыд зонæм, афтæмæй коронавирусы пандеми дæр аивгъуыйгæ азы бæрæг фæкъуылымпы кодта куыст, азы дæргъы Женевæйы уагъд æрцыд æрмæстдæр иу фембæлд. Уымæ гæсгæ сæ ныфс ис, ацы аз эпидемиологон уавæр бæрæг хуыздæр кæй уыдзæн æмæ ацы процесс дарддæр кæй цæудзæн. Уымæн æмæ Женевæйы дискусситы сæйраг хæс у ахсджиаг æмæ æнæмæнгхъæуæг – сабырад æмæ æдасдзинад ифтонг кæнын æмæ йын ацы аз, дискусситы хуссарирыстойнаг делегацийы сæргълæууæджы ныхæстæм гæс-гæ, уыдзæн позитивон фæстиуæг.

ЕÆÆО-йæ дискусситы æмсæрдар Анника Седеры ныхæстæм гæсгæ дунеон дискусситы минæвæрттæ Хуссар Ирыстонмæ æрцыдысты радон раунды фарстытыл æруынаффæ кæнынмæ. Коронавирусы пандеми, зæгъгæ, цасдæрбæрцæй фæстæмæ алæууын кодта ацы фæлгæтты куыст, фæлæ ацы аз фылдæр хъарутæ хъуамæ здæхт æрцæуа ацы процессмæ. Уый æхсызгонæй банысан кодта Хуссар Ирыстонмæ йæ балц.

Цънелисы хъæумæ хæстæг æнæзакъонон пост арæнтыл æвзæрын кæны тæссаг уавæр

Женевæйаг дискусситы æмсæрдæрттимæ фембæлдæн фæстиуджытæ аразгæйæ, Джиоты Мурат фехъусын кодта, зæгъгæ, æдасдзинадимæ баст фарстатæ бæстон  кæнын  хъæуы  арæнгæрон районтæй, сæрмагондæй та нæ республикæйы Знауыры районы Цънелисæй, цыран 2019 азы августы мæйы кæрон Хуссар Ирыстоны территорийыл гуырдзиаг фарс æнæзакъонæй сæвæрдта полициæгты пост.

Нæ республикæйы территорийæ уыцы æнæзакъонон пост аиуварс кæныны фарст æдзух рæгъмæ хаст цæуы Женевæйы дискусситы фæзуатыл æмæ Инциденттæ ма æруадзын æмæ сæм хъусдард здахыны фæдыл механизмты форматы фæлгæтты. Фæлæ фарст йæ бынатæй не ‘ггуырсы æмæ Хуссар Ирыстоны паддзахадон арæнтыл уæдæй фæстæмæ уадзæн пункттæ сты æхгæд. Уымæ гæсгæ æмсæрдæрттимæ фембæлды рæстæджы хуссарирыстойнаг фарс банысан кодта: «арæнгæрон районты æндыгъд уавæр æрбæстон кæнын райдайын хъæуы Цънелисæй». Уый зæрдыл æрлæууын кодта, зæгъгæ, уартæ ма 2019 азы декабры мæйы æдасдзинады фарстатæ бæстон кæныны куысты фæлгæтты æмсæрдæрттæ хайадисджытæн фехъусын кодтой сæ фæндæттæ, арæнтæм æввахс районты æдасдзинады территоритæ саразыны фæдыл.

Хуссарирыстойнаг фарс уыцы фæндæттæ сахуыр кæныны фæстæ бацамыдта, уыцы куыст кæй хъæуы райдайын Цънелисы районæй. Фарсты фæдыл дарддæр сæ хъуыдытæ рæгъмæ рахæсдзысты Женевæйы дискусситы радон раунды æмæ механизмты фембæлды рæстæджы.

Æдасдзинад ахсджиаг у алы бæстæйæн дæр

Женевæйы дискусситы сæйраг нысан – тыхæй пайда кæй нал æрцæудзæн Гуырдзыстоны рдыгæй Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы ныхмæ, уыцы иумиаг хъусынгæнинагыл иузæрдиондзинадыл дискусситы хайадисджытæ йæ райдианы уадиссаг ницы куыстой, фæлæ 2017 азæй фæстæмæ бынтон ныссык. Гуырдзыстоны делегаци абоны онг дæр нæу цæттæ уыцы ахсджиаг къахдзæфмæ, ома сабырадон принциптыл не сты хæст, æнæконструктивон позици цæлхдуртæ æвæры уыцы здæхты размæ цæуынæн.

Фæлæ кусын дарддæр хъæуы, уымæн æмæ æдасдзинад алкæй дæр хъæуы. Хуссар Ирыстон æмæ Абхазæн гаранти хъуамæ уа, Гуырдзыстон тыхæй кæй нал спайда кæндзæн ацы дыууæ бæстæйы ныхмæ.

Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ дискусситы радон раундты ацы фарст рæгъмæ хаст цæудзæн æмæ архайдзысты, цæмæй ацы здæхты арæзт æрцæуой ахсджиаг къахдзæфтæ.

Æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты хъысмæт бæрæг хъуамæ æрцæуа

Ацы ахсджиаг фарсты фæдыл Джиоты Мурат куыд радзырдта, уымæ гæсгæ æрæджы Гуырдзыстоны уыд Швецийы фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады сæргълæууæг Анн Линде. Йæ балцы хæдразмæ хуссарирыстойнаг фарс йæ номыл арвыста фыстæг, цыран домдæ-уы Хуссар Ирыстонæй æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты фарст рæгъмæ рахæссын.

«Женевæйы дискусситы ЕÆÆО-йы минæвæрттæ нын куыд фехъусын код-той, уымæ гæсгæ фембæлдтыты æмæ Гуырдзыстоны официалон политикон минæвæрттæ æмæ прокуроримæ дзырд цыд ацы фарстыл. Ныфс нын бавæр-дæуыд, кæй йæм æркæсдзысты æмæ хæдбар дунеон эксперт Душан Игньятович цы рекомендацитæ сарæзта æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты фæдыл, уыдон æххæст кæй цæудзысты.  Уый махæн ахсджиаг у, уымæн æмæ рекомендациты бæрæг цæуы, фондз ирон лæппуйы гуырдзиаг тыхон структурæты къухты æцæгæй кæй уыдысты. Уымæ гæсгæ сæ хъысмæт бæрæг хъуамæ æрцæуа», – банысан кодта ныхасгæнæг.

Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ ацы здæхты активон куыст кæны Сырх Дзуары Дунеон Комитет. Уый банысан кодта ЕÆÆО-йы минæвар дæр, зæгъгæ, дарддæр дæр æмгуыстад кæндзысты Сырх Дзуаримæ, суанг 90-æм азты райдианæй æбæ-рæгæй сæфт æмбæстæгты агурыны хъуыддаджы.

Ацы здæхты Гуырдзыстон дæр аразы бæрæг къахдзæфтæ. Женевæйы дискусситы æмсæрдæрттæ Хуссар Ирыстонæй æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты хиуæттимæ фембæлды рæстæджы фехъусын кодтой, ацы хъуыддаджы хайад кæй райсдзысты «Гуырдзыстоны æвзонг юристты ассоциаци» дæр бинонтæн адвокатты хуызы.

Джиоты Мурат банысан кодта, Гуырдзыстон кæд бæрнон паддзахад у, уæд ацы фарсты фæдыл хъуамæ дзуапп кæна йæ архайдтытæн æмæ цæмæннæ архайы, уымæн дæр.

Хуссар Ирыстон æргом паддзахад у

Фембæлды рæстæджы ма æмсæрдæртты хъусдард здæхт æрцыд уымæ, æмæ Гуырдзыстон йæ хъарутыл æнæауæрдгæйæ, дарддæр политизаци кæны уавæр, дунеон æмæхсæнады раз Хуссар Ирыстоны æвдисы бынтон æндæр хуызы. Уымæн æвдисæн у, æрæджы Гуырдзыстоны цы бæрзонд уазджытæ уыд, уыдон кæй æрбакодтой арæнтæм хæстæг æмæ сын биноклты руаджы кæй æвдыстой нæ территори.

«Мах ноджыдæр хъусдард аздæхтам – Хуссар Ирыстон æргом паддзахад кæй у, кæцы цæттæ у æндæр бæстæтæ æмæ дунеон организацитимæ æмгуыст кæнынмæ, кæцытæ нæ нымайынц æмæ цæттæ сты, реалон æгъдауæй нæм цы фæндæгтæ ис, уыдоныл æрбацæуынмæ», – дзырдта минæвар.

Гуманитарон фарстытыл дзургæйæ

Куыд зонæм, афтæмæй Женевæйы дискусситы фæлгæтты сты гуманитарон фарстатæ – æбæрæгæй сæфт æмбæстæгтæ æмæ лигъдæтты проблемæтæ. Лигъдæтты фæдыл фарстыл ныр цалдæр азы уынаффæ нал цæуы дискусситы рæстæджы, уымæн æмæ Гуырдзыстоны фæндонмæ гæсгæ уыцы фарстыл дзырд цæуы ИНО-йы Генералон ассамблейы сесситы, цыран Хуссар Ирыстон хайад нæ исы æмæ, кæй зæгъын æй хъæуы, дунеон æмæхсæнадмæ йæ позици хæссынхъом нæу. Гуырдзыстоны политизацигонд резолюцийæн ис иу нысан – æрмæстдæр гуырдзиаг лигъдæтты проблемæ бæстон кæнын.

«Хуссарирыстойнаг делегаци æрвылаз дæр ИНО-йы Генералон ассамблеймæ æрвиты хъусынгæнинаг – лигъдæтты фарст бæстон кæныны нысанæн Хуссар Ирыстоны минæвæрттæ хайад кæм исынц, ахæм цыфæнды фæзуатыл цæттæ кæй стæм уынаффæ кæнынмæ. Фæлæ сæм нæ позици нырма кæй нæ хъары, уымæ гæсгæ архайæм, æмбæлон æрмæджытæ уæрæсейаг минæварады руаджы дунеон организацитыл парахат кæныныл», – банысан кодта Мурат.

Ацы фарст æрбæстон кæныны фæдыл 2004 азы онг Гуырдзыстон йæхимæ иста бæрндзинад. Фæлæ уæддæр нысанмæздæхт къахдзæфтæ арæзт не рцыд.

Ацы фарсты фæдыл Хуссар Ирыстоны позици æнæаивгæ у – ивгъуыд æнусы суанг 90-æм азтæй райдайгæйæ цадæггай бæстон хъæуы лигъдæтты фæдыл фарстытæ.

Механизмты куысты фæлгæтты куыст адарддæр уыдзæн

Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ Инциденттæ ма æруадзын æмæ сæм хъусдард здахыны фæдыл механизмты фæлгæтты радон фембæлд уагъд æрцæудзæн майрæмбоны, 5 марты. Ацы форматы куыстыл дæр бандæвта коронавирусы пандеми, фæлæ фæрстæ «тæвд хаххы» руаджы бæстон кодтой сæвзæргæ фарстытæ. ЕÆÆО æмæ Евроцæдисы миссийы хъусдарджытæ, зæгъгæ, нын ныфс бавæрдтой, æппæт æнæмæнгхъæуæг къахдзæфтæ дæр ист кæй æрцæудзæн инфекцион хæцгæ низæй æдасдзинады нормæтæ бахъахъхъæнынæн.

Æххæстбарджын минæвары ныхæстæм гæсгæ механизмты фæлгæтты рæгъмæ хаст цæудзысты арæнгæрон районты уавæр æмæ æдасдзинад, Уисты (Цънелисы) хъæуы гуырдзиаг æнæзакъонон пост аиуварс кæнын æмæ æндæр фарстытыл.

Къæбулты Марина

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.