Ивгъуыд мæйы кæрон уагъд æрцыд Женевæйы дискусситы радон, 53 раунд, кæцы дискусситæ уагъд цæуынц 2008 азы сентябрæй фæстæмæ Уæрæсе æмæ Францы уæды президенттæ Медведев-Саркозийы сразыдзинадмæ гæсгæ. Уыцы сразыдзинадмæ гæсгæ Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы æдасдзинад ифтонг кæныны фæдыл дунеон дискусситы фæлгæтты куыст цæуы Хуссар Ирыстон, Абхаз, Уæрæсе, Гуырдзыстон æмæ дунеон организациты минæвæртты хайадистæй.
Хуссар Ирыстоны делегацийы сæргълæууæг, постконфликтон бæстонкæнынады фæдыл РХИ-йы Президенты Æххæстбарджын минæвар Джиоты Мурат Информаци æмæ мыхуыры пресс-центры информацион минæвæрттæн куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ сразыдзинады сæйраг пункт у Хуссар Ирыстон æмæ Абхазмæ ахасты Гуырдзыстоны рдыгæй æдасдзинад ифтонг кæныны фæдыл документ æмæ къорд гуманитарон фарстытыл бакусын.
Хуссар Ирыстоны женевæйаг дискусситæн стыр нысаниуæг дæттынц, нæ бæстæйы адæмæн æдасдзинад æмæ стабилондзинад ифтонг кæныны хъуыддаджы. Дискусситы архайдимæ ма хуссарирыстойнаг фарс бæттынц сабырад æмæ регионы иумиаг æдасдзинад. Уый у Хуссар Ирыстоны къухдариуæгады æвæджиаг нысан дæр, æмæ женевæйаг дискусситы æмсæрдæртты раз дæр æвæрд цæуы ахæм хæс – æнтыстджын куыст кæнын ацы форматы фæлгæтты.
Цънелисы хъæумæ хæстæг æнæзакъонон пост арæнтыл æвзæрын кæны тæссаг уавæр
Женевæйаг дискусситæн фæстиуджытæ аразгæйæ Джиоты Мурат фехъусын кодта, зæгъгæ, хуссарирыстойнаг делегацийы минæвæртты сæйраг хæс у, цæмæй ноджыдæр бауырнын кæнæм дискусситы хайадисджытæ æмæ дунеон æмæхсæнадæн – Хуссар Ирыстон æмæ Абхаз кæй сты хæдбар æмæ бирæ бæстæты рдыгæй нымад паддзахадтæ æмæ Гуырдзыстоны рдыгæй æдасдзинадæй ифтонг хъуамæ цæуой. Уымæн æмæ ацы бæстæ цалдæр хатты агрессийы акттæ сарæзта нæ дыууæ бæстæйы ныхмæ.
Паддзахадон арæнтыл æдасдзинад ифтонг кæнынимæ баст фарстатæ бæстон кæнын хъæуы арæнгæрон районтæй, сæрмагондæй та, нæ республикæйы Знауыры районы Цънелисæй, цыран 2019 азы августы мæйы кæрон Хуссар Ирыстоны территорийыл гуырдзиаг фарс æнæзакъонæй сæвæрдта полициæгты пост. Нæ республикæйы территорийæ уыцы æнæзакъонон пост аиуварс кæныны фарст æдзух рæгъмæ хаст цæуы Женевæйы дискусситы фæзуатыл. Фæлæ фарст йæ бынатæй не ‘ггуырсы абоны онг дæр æмæ Хуссар Ирыстоны паддзахадон арæнтыл уæдæй фæстæмæ уадзæн пункттæ сты æхгæд. Арæнгæрон районты æндыгъд уавæр æрбæстон кæнын райдайын хъæуы Цънелисæй, науæд æндыгъддзинад æвзæры æгас арæнтыл дæр.
Джиоты Мурат дзырдта, зæгъгæ, дискусситы радон раундмæ цæттæгæнæн фембæлды рæстæджы дунеон дискусситы минæвæрттæн фадат уыд ацы районы уавæр бабæрæг кæнын æмæ уавæр сæхи цæстæй фенынæн. Уыдон равдыстой сæ тыхстдзинад, уымæн æмæ уым ис æндыгъд уавæр. Ныхас кодтой бынæттон цæрджытимæ дæр, уыдон сын бамбарын кодтой, æдзух тасы бын кæй сты æмæ сæ сывæллæтты кæй арвитынц æдасдæр бынатмæ.
«Уый фæстæ та ацы бынат бабæрæг кодтой ЕÆÆО-йы минæвæрттæ Чорчонайы рдыгæй. Уыдон федтой, ацы пост æвæрд кæй у гуырдзиаг хъæуæй цалдæр километры дарддæр. ЕÆÆО-йы минæвар ацы фарст рахаста Женевæйы дискусситæм, ома, уавæр æввахс рæстæджы, æнæмæнгдæр, домы æрбæстон кæнын.
Хуссарирыстойнаг фарс уыцы фæндæттæ сахуыр кæныны фæстæ бацамыдта, уыцы куыст кæй хъæуы райдайын Цънелисы районæй.
Фембæлды рæстæджы ма æмсæрдæртты хъусдард здæхт æрцыд уымæ, æмæ Гуырдзыстон йæ хъарутыл æнæауæрдгæйæ дарддæр кæй политизаци кæны уавæр, дунеон æмæхсæнады раз Хуссар Ирыстоны æвдисы бынтон æндæр хуызы. Уымæн æвдисæн у, Гуырдзыстоны цы бæрзонд уазджытæ вæййы, уыдон кæй æрбакæнынц арæнтæм хæстæг æмæ сын биноклты руаджы æвдисынц нæ территори.
«Мах ноджыдæр хъусдард аздæхтам – Хуссар Ирыстон æргом паддзахад кæй у, кæцы цæттæ у æндæр бæстæтæ æмæ дунеон организацитимæ æмгуыст кæнынмæ, кæцытæ нæ нымайынц æмæ цæттæ сты, реалон æгъдауæй нæм цы фæндæгтæ ис, уыдоныл æрбацæуынмæ», – дзырдта минæвар.
Уымæй дарддæр ма ныхасгæнæг банысан кодта, экскурси уадзæгæй сын кæй ныллæууыд Гуырдзыстоны уæвæг Евроцæдисы мисси, кæцыйæн уый йæ мандатмæ хаст нæу æппындæр.
НАТО æмæ Гуырдзыстон
Хуссарирыстойнаг фарс хъусдард аздæхта ахæм ахсджиаг фактормæ, кæцы æндавы æдасдзинады фарстыл – Гуырдзыстоны территорийыл кæй æнгом кæнынц НАТО-йы структурæтæ. Гуырдзыстоны æфсæддон службæгæнджытæ дарддæр хайад исынц ацы структурæйы æфсæддон ахуырты. Æмæ ацы организаци æрмæст æфсæддон организаци нæу, фæлæ æфсæддон –политикон, уымæ гæсгæ хъусдард здæхт æрцыд, æрæджы НАТО-йы саммиты цы политикон хъусынгæнинæгтæ арæзт æрцыд, уыдонмæ. Уымæн æмæ уыдон тæссагдзинад æвзарын кæнынц Хуссар Ирыстоны цæр-джытæн.
Гуырдзыстоны делегаци рæгъмæ рахаста сæ æмбæстаг Заза Гахеладзейы фарст, кæцы фыдракæнд саразыны тыххæй тæрхондоны уынаффæмæ гæсгæ бады ахæстоны. Уымæн Сырх Дзуары комитеты руаджы фембæлд уыд йæ хиуæттимæ, лæвæрд ын цæуынц ацы комитеты руаджы æрвитæггæгтæ дæр. Хуссарирыстойнаг фарс бахатыд Гуырдзыстонмæ, цæмæй ацы фарсты фæдыл ма хъæрахст кæной æмæ сæхимæ радон хатт ма здахой дунеон æмæхсæнады цæстæнгас.
Æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты хъысмæт бæрæг хъуамæ æрцæуа
Ацы ахсджиаг фарсты фæдыл Джиоты Мурат куыд радзырдта, уымæ гæсгæ Хуссар Ирыстонæй æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты фарст рæгъмæ рахæссыныл дзырд цæуы дискусситы дыккаг къорды.
«Женевæйы дискусситы рæстæджы сыл ныр 13 азы дзырд цæуы, фæлæ сæ ницы бæрæг ис. Ныфс нын бавæрдæуыд, хæдбар дунеон эксперт Душан Игньятович цы рекомендацитæ сарæзта æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты фæдыл, уыдон æххæст кæй цæудзысты. Уый махæн ахсджиаг у, уымæн æмæ рекомендациты бæрæг цæуы, æхсæз æбæрæг сæфтæй фондзæй гуырдзиаг тыхон структурæты къухты æцæгæй кæй уыдысты. Уымæ гæсгæ сæ хъысмæт бæрæг хъуамæ æрцæуа», – банысан кодта ныхасгæнæг.
Гуманитарон фарстытæ
Куыд зонæм, афтæмæй Женевæйы дискусситы фæлгæтты сты гуманитарон фарстатæ – æбæрæгæй сæфт æмбæстæгтæ æмæ лигъдæтты проблемæтæ. Лигъдæтты фæдыл фарстыл ныр цалдæр азы уынаффæ нал цæуы дискусситы рæстæджы, уымæн æмæ Гуырдзыстоны фæндонмæ гæсгæ уыцы фарстыл дзырд цæуы ИНО-йы Генералон ассамблейы сесситы, цыран Хуссар Ирыстон хайад нæ исы æмæ, кæй зæгъын æй хъæуы, дунеон æмæхсæнадмæ йæ позици хæссынхъом дæр нæу. Гуырдзыстоны политизацигонд резолюцийæн ис иу нысан – æрмæстдæр гуырдзиаг лигъдæтты проблемæ бæстон кæнын.
«Хуссарирыстойнаг делегаци æрвылаз дæр ИНО-йы Генералон ассамблеймæ æрвиты хъусынгæнинаг – лигъдæтты фарст бæстон кæныны нысанæн Хуссар Ирыстоны минæвæрттæ хайад кæм исынц, ахæм цыфæнды фæзуатыл цæттæ кæй стæм уынаффæ кæнынмæ. Фæлæ сæм нæ позици нырма кæй нæ хъары, уымæ гæсгæ архайæм, æмбæлон æрмæджытæ уæрæсейаг минæварады руаджы дунеон организацитыл парахат кæныныл», – банысан кодта Джиоты Мурат.
Гуырдзыстон Европæйаг Советы æндæвдадæй 2005 азы райста «Лигъдæтты исады барты фæдыл реституцийы закъон», фæлæ уый абоны онг дæр нæма архайы.
Ацы фарсты фæдыл Хуссар Ирыстоны позици æнæаивгæ у – ивгъуыд æнусы суанг 90-æм азтæй райдайгæйæ цадæггай бæстон хъæуы лигъдæтты фæдыл фарстытæ.
«Ацы резолюцийы дзырд цæуы æрмæстдæр Гуырдзыстоны лигъдæттыл, æмæ йæ нысан у, ома, Хуссар Ирыстон æмæ Абхаз сты Гуырдзыстоны хæйттæ», – дзырдта Æххæстбарджын минæвар.
Дискусситы нысаниуæгыл дзургæйæ
Дискусситы сæйраг фарстыл дзургæйæ – тыхæй пайда кæй нал æрцæудзæн Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы ныхмæ – кæд уадиссаг размæцыды нысæнттæ нæй, уæддæр женевæйаг фæзуат у ахсджиаг, уымæн æмæ уым рæгъмæ хаст цæуы ацы ахсджиаг фарст.
Хуссарирыстойнаг фарс бахаста фæндон цæмæй дискусситы æмсæрдæрттæ бакусой раундты æхсæн бæрæг фæндæттыл.
Дискусситы нысаниуæгыл дзургæйæ Джиоты Мурат ноджыдæр банысан кодта, зæгъгæ, Хуссар Ирыстоны æдасдзинады фарстытыл куыст цæуы дунеон æмвæзадыл.
Къæбулты Марина
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.