1 июны Сывæллæтты хъахъхъæныны боны цытæн бæрæгбонон мадзæлтты активонæй хайад райстой хуссарирыстойнаг сабитæ. Ацы бæрæгбон традицион æгъдауæй уæрæхæй банысан кæнынц Уæрæсейы Федерацийы сæйраг горæты.
Ацы боны сæйрагдæр мадзал уагъд цыд Уæрæсейы паддзахадон академион Стыр театры. Райдианы сывæллæттæн арфæйы ныхæстæ загъта УФ-йы Президент Владимир Путин. Бафæндыд æй æппæт дунейы сабитæн бæрæгбоны ирд æнкъарæнтæ, царды хæрзиуджытæ æмæ ног хæлæрттæ цы ссарой, уый. Æрвылаз дæр сæрд сабиты бæрæгбонæй кæй райдайы, ууыл дзурæг у сæрмагонд символ: царддæттæг хур æмæ сывæллæттæн дихгæнæн нæй.
Сывæллæтты хъахъхъæныны бон æрвылаз нысан кæныныл бадзырдтой дунейы мадæлтæ, Дыккаг дунеон хæсты сæ хъæбулты чи фесæфтой, уыдон. Уый уыд 1949 азы Парижы уагъдцæуæг конгрессы. Уæд рахастæуыд уынаффæ: бæрæгбон фидаргонд цæуы, æнæаххосæй цы сабидуг фесæфт, уый фæдыл, цæмæй фидæны бахъахъхъæд æрцæуа адæймагад æппæт тæссагдзинæдтæй дæр. Раст иу афæдзы фæстæ ацы бæрæгбон нысан кодта æппæт дуне.
Уæрæсейаг сабиты фонд Мæскуыйы горæты ныр 29-æм хатт цы бæрæгбон бацæттæ кодта, уырдæм æрæмбырд вæййы 11 мин сабийы Уæрæсейы бирæ регионтæй. Фондæн сæрдариуæг кæны фыссæг, Уæрæсейы ахуырады академийы академик Альберт Лиханов.
Ацы аз бæрæгбонон мадзæлттæм фæхуыдтой сабиты Хуссар Ирыстонæй дæр. Уыдон æрвыст æрцыдысты РХИ-йы Президент Тыбылты Леониды администрацийы хъæппæрисæй.
Уыдон сты Цхинвалы скъола-интернаты хъомылгæнинæгтæ, афтæ ма республикæйæ дæр, æдæппæт 10 сывæллоны.
Мæскуымæ ацæуыны сæраппонд равзæрстой аккагдæрты – ахуыры дæр, сфæлдыстадон хъуыддаджы дæр æмæ æхсæнадон царды активон чи у, уыдоны. Се ‘хсæн – Джиголаты Аланæ. Уый фондз хатты сси стъолы теннисæй уæлахиздзау алыгъуызон ерысты. Наниты Роксанæ та йæ диссаджы зардæй дисы æппæрста бирæты æмæ сси республикон конкурс «Сияние солнца»-йы лауреат.
Æмæ кæд хуссарирыстойнаг сывæллæттæ æвзыгъд æмæ курдиатджын сты, уæд сæм Мæскуыйы дæр æнхъæлмæ каст ног, рохгæнæн кæмæн нæй, ахæм циндзинад.
Сæ курдиатæй сын стыр æхцондзинад æрхастой Мæскуыйаг хореографийы академийы ахуыргæнинæгтæ æмæ рауагъдонтæ – уырыссаг балеты ног фæлтæр. Хуссарирыстойнаг сабитæ бынтон ныббуц сты сæхицæй, сæрмагондæй сын УФ-йы Федералон Æмбырды Федерацийы Советы сæрдар Валентина Матвиенко зæрдæбын арфæ куы ракодта, уæд.
Йæ хъуыды йын адарддæр кодта Уæрæсейы сабиты фонды лидер А. Лиханов:
– Сабиты ‘хсæн хæлардзинад куы уа, уæд дзыллæтæ дæр хæларæй цæрдзысты. Уыцы хæрзиуæгон хъуыддагæн абон ацы залы мах æрæмбырд кодтам уазджыты бирæ бæстæтæй. Бæрæгбоны хайадисджытæй алчидæр райста лæвар зындгонд фысджыты уацмыстæ æмæ адджинæгтæ.
Æрыгон фæсарæйнаг концерты фæстæ хуссарирыстойнаг сывæллæттæ хуынд æрцыдысты Мæскуыйы хуыздæр ресторантæм.
Банысан кæнын хъæуы, ацы бонмæ сабитæн егъау культурон программæ кæй бацæттæ кодтой, уый. Цæргæ кодтой Сывæллæтты фонды реабилитацион центры. Уым ис алы уавæртæ дæр, цæмæй сабитæ иттæг хорз баулæфой æмæ ирдæй равдисой сæ курдиат дæр. Дыккаг бон сæм æнхъæлмæ каст Сырх фæзуаты экскурси. Бирæ диссæгтæ федтой сывæллæттæ уыцы бон, фæлæ сæм æппæты цымыдисон фæкаст, цытджын караул йæ сменæ куы ивта, уый. Стыр Фыдыбæстæйон хæсты темæйыл дзургæйæ рабæрæг, ацы сабитæй бирæтæн сæ дадатæ фашистты ныхмæ кæй хæцыдысты.
Уæд алы нацитæ дæр растадысты знаджы ныхмæ æмæ уыцы иудзинад хъуамæ цæра нæ зæрдæты абон дæр. Стыр цымыдисимæ хъуыстой Кремлы курантты зæлтæм.
Уый фæстæ сæ фæхуыдтой Космонавтикæйы музеймæ. Кæцы сабийы нæ фæнды стъалыты тыгъдад фенын, чи нæ бæллы уæларвмæ стæхын?
Æдзынæгæй кастысты уыцы диссæгтæм æмæ лæмбынæг хъуыстой, экскурси чи уагъта, уымæ, цæмæй æппæт дæр бахъуыды кодтаиккой, мацы сын дзы аирвæзтаид. Сæ уæлæ «скодтой» скафандртæ, федтой æппæтдунеон космикон станцы сусæгдзинæдтæ, базыдтой космонавтикæйы истори Циолковскийы рæстæгæй абоны бонмæ. Фæистой æнæнымæц къамтæ. Бæрæгбоны фæстæ сывæллæттæм æнхъæлмæ кæсынц хъæлдзæг æмæ ирд тæлмæнтæ иннæ бонты дæр.
Уыдон аленк кæндзысты доны трамвайыл Мæскуы-цæугæдоны уылæнтыл, фендзысты Царицынойы парчы рæсугъддзинæдтæ.
Стыр ныфс нæ ис, Мæскуыйы цы сабитæ схæлар сты, уыдон уыцы хæлардзинад кæй никуы ферох кæндзысты. Уый та фидæны стыр ахъаз фæуыдзæн сабырады сæраппонд бæстæты ‘хсæн æмгуыстад æмæ иудзинад фидар кæнынæн. «Сывæллæтты хъахъхъæныны дунеон бон» у фонды 30 программæйæ иу. Уæрæсейы сывæллæтты фонд у рагон хæрзиуæгон организаци, УФ-йы йын ис 76 хайады.
Фондæн йæ сæйраг хæс у æппæт амæлттæй дæр æххуыс кæнын рынчын, кæнæ зын цардуагон уавæры цы сабитæ бахаудысты, уыдонæн. Афтæ ма фонд æххуыс кæны курдиатджын сывæллæттæн, ахъазгæнæг у сæ монон хъомылады рæзтæн.
Ирина Пуля,
Уæрæсейы сабиты фонд
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.